İletişim halinde olduğunuz kişilerle sürekli aynı diyalogların yaşanıyor olması artık canınızı sıktıysa…
Transaksiyonel Analiz ile tanışma vaktiniz gelmiş olabilir.
Kanadalı psikolog Eric Berne, Freudyen kişilik ve davranış kalıplarının ışığında yaptığı binlerce görüşmenin ardından, aslında insanların farkında olmadan 3 çeşit ego durumundan davranış sergilediklerini ve sosyal etkileşimde bulunduklarını fark etti.Ve bunun üzerine Transaksiyonel Analiz teorisini geliştirip ,yaygınlaşmasını sağladı.
Bu 3 temel duygu ve davranış kalıbı şöyle ;
#1. Ebeveyn :
Hepimizin bir ebeveyn figürü oldu ve istesek de istemesek de onların bazı inançlarını , kelime kalıplarını , duygusal tepkilerini ve bazı davranış paternlerini taşıyoruz. Eleştirel veya bakım veren şeklinde görülebilir. Genelde çocuk yaramazlık ya da hata yaptığında sesini yükselten taraftır.
#2. Yetişkin :
Hepimiz aynı zamanda aldığımız eğitimler , okuduğumuz kitaplar , deneyimlerimiz ve mantığımız çerçevesinde değerlendirme yapma yeteneğine sahip yetişkinleriz. Bilgi , iç görü ve deneyimlerini işleyerek çözüm odaklı iletişim kuran taraftır. Sağlıklı iletişim kurma şansı sunar.
#3. Çocuk :
Bir zamanların ufacık ,tatlı ,şirin kız çocuğu ya da erkek çocuğu içimizde bir yerlerde hala yaşıyor. Uyumlu , doğal veya asi olabilir. Oyuncu, yaratıcı , spontan ve sezgisel yaptıklarımızın mimarı olan taraftır.
Her ilişki sözlü ya da sözsüz bir uyarana yanıt şeklinde gelişir. Transaksiyonel analiz bu uyaran ve yanıta ilişkin duygu ve davranış kalıbını tespit edebilmenizi ve sürdürmek istediğiniz iletişim kalıbını bilinçli olarak oluşturabilmenizi sağlar.
Hepinizin başına gelmiştir. Gayet mantıklı yetişkin ve olgun biri olarak bir cümle kurarsınız ama karşınızdaki kişi durduk yere tıpkı ebeveyninizmiş gibi sizi azarlar ve siz de çocukluk günlerinizdeki duygu durumunuza lastik gibi çekilir ,üzülür ve tıpkı çocukluğunuzda ebeveynlerinize verdiğiniz tepkileri vermeye başlarsınız.
Freud “Hayat ,çocukluğun tekrarından ibarettir” derken bu konuya dikkat çekmek istemiş olabilir.
Ama artık 5 yaşında değilsiniz ve karşınızdaki kişi de ebeveyniniz değildir.
Eric Berne’in Hayat Denen Oyun kitabından karşınızdaki kişinin duygu ve davranış kalıplarını fark edebilmenizi sağlayacak birkaç örnek vermek istiyorum.
Sürekli hata arayan kişi ;
İçinde geçmişten gelen ifade edemediği öfke vardır ve farkında olmadan bu öfkeyi dışarı vurma ihtiyacı duyar. Karşısındaki kişiyi çocukluk dönemi duygu ve davranış kalıbına sürükleyebilir.
Senin için ya da sen olmasaydın diyen kişi ;
Gerçekten istediği ya da yapamadığı bir şey için karşısındakini suçlar , bahaneler sıralar. Aslında sebep yapmaktan korkmasıdır. Suçluluk hissetmenize neden olabilir.
Evet ama …. Sürekli fikirleri çürütecek bahaneler sıralayan kişi ;
Ortaya bir problem atar ama aslında aradığı çözüm değildir. Sempati ve ilgi bekleyen çocuk davranış kalıbıdır. Kötü sonuç, motivasyon eksikliği veya sınırlara sığınmak ,sorumluluk almaktan kaçınmanın sonucudur.
Konfor ve lüks için kestirme yol bulma , alkoliklik ve daha nice davranış kalıpları çocukluk çağında kişi farkında olmadan ailesi , kültürü , çevresi tarafından etkileşim ve iletişimle o yaşta alınan kararlarla şekillenir ve yetişkin olunca buna iş ortamı yenilerini ekler. Hiç farkında olmadan geliştirilen bu durum ,insanın doğası gereği konfor alanını yaratma isteği ve kendini korumasının bir yoludur. Ancak yetişkinler için gerekli değildir.
Peki ne yapacağız?
Sürekli iletişim ve etkileşim halinde olduğumuz kişilerin davranış kalıplarını fark edip ,süzgecimizden geçirerek yetişkinden yanıtlar vereceğiz. Örneğin ;
Sürekli sorunlarından bahseden , şikayet eden kişiye çözümler üretmek yerine , gerçekten zor bir durum olduğunu ve bu konuda ne yapmak istediğini sorarak hem o kişiye düşünmesi için alan açabilir hem de kendinizi sonu gelmez bir döngüden kurtarabilirsiniz.
Bu arada kendi duygu ve davranış paternlerinizi de fark edebilirsiniz. Tuhaf paradoks kendinizi olduğunuz gibi kabul ettiğinizde ancak değişebilecek olmanızdır.
Günün sonunda neye ihtiyacınız olduğunu bilen de nasıl hissettiğinizi bilen de sizsiniz. Ve bunlar siz istediğiniz için olmadı. Sadece öyle olması gerektiği için oldu. Kendinize en iyi nezaketi ve en güzel ilgiyi gösterebilecek tek kişi yine sizsiniz. Konu ile ilgili derinleşmek isterseniz Transaksiyonel Analiz ile ilgili eğitimlere ya da kitaplara göz gezdirebilirsiniz.
Arzuladığınız iletişim şeklini yaratabilmeniz umuduyla….
Sevgiler💞
