Prof.Dr.Uğur Batı – ENNEAGRAM İle Kişilik Analizi Kitap Özeti
Kendini tanı, kendinle uzlaş, gerekiyorsa değiş….
Sevgili Uğur Batı’nın kendimizi tanımak ve çevremizdeki insanların mizaçlarını fark edebilmemiz adına kaleme aldığı, rehber niteliğindeki bu kitaptan sizler için seçtiklerim;
Delphi’deki Apollon tapınağının girişine altın harflerle yazılı olan “Nosce te İpsum” yani “Kendini bil. ”Düşünce tarihinin en eski söylemi olan kendini bilmek nedir?
Einstein;
“Kişi olması gerektiğini düşündüğü kişiyi değil, olduğu kişiyi araştırmalıdır” der.
Konfüçyüs;
“Güçlü olan, zayıf yanını herkesten iyi bilendir, daha güçlü olan ise zayıf yönlerine hükmedebilendir” der.
Sokrates!e göre ise insanın hem ne olduğu, hem de ne olması gerektiğini araştırmasıdır; nasıl düşüneceğini, nasıl yaşayacağını, nasıl mutlu olacağını kendine söylemesidir.
Kendini tanımak, kendimizi nasıl gördüğümüz ile başkalarının bizi nasıl gördüğü arasında açı farkı olmaması anlamına gelir….
Enneagram; Kendini bilme sanatıdır. Hem kendinizi hem de çevrenizi okuyabilmenize alan açar. Geçmişten günümüze, gelecekten moderne pek çok farklı yaklaşımın sentezidir. Enneagram Stanford’un Ucla’nın, USC’nin MBA programında yer alır. Ego ve benlik kavramlarını içinde barındırarak bütünsel bir yaklaşım sunuyor. Kişinin kendisini anlaması ve başkalarını anlamasını hedefleyen iki temel alana sahip. Her insan değerlidir. En önce var olduğu için değerlidir. Enneagram; dokuz farklı kişilik tipi, dokuz farklı değer sistemi, dokuz farklı varoluş biçimine bakış imkanı sunar. Kişilik tipleri, baskın kişilik özellikleri, çekinik ve yardımcı kişilik özellikleri, kişinin duygularını, arzularını ve tutkularını barındırır. Kişinin deneyimleri, iyi huyları, kötü huyları, öğrenilmiş huyları, korkuları, hedefleri, bakış açısı gibi kişiye özel nitelikleri de enneagram’ın kişilik tiplerinin dahilindedir. Kişiliğine ait kör noktaları, örtük veya gizli özellikleri de kişiliğin bir parçasıdır ve mutlaka ele alınması gereken unsurlardır. Enneagram bilgisine göre insan, dokuz hakim insan tiplerinden birine ait doğar Sadece kişilik yapısını açıklamaz. Bu kişilik tipleri üzerinden gerçekleştirilen dokuz farklı bakış açısını, dokuz farklı değer sistemini de ifade eder. Bunlar aynı zamanda insan için dünyada var olmanın dokuz farklı biçimidir. Baskın nitelikleri, temel duygularını, motivasyon kaynaklarını, doğru ya da yanlış tutumlarını, iyi ya da kötü huylarını ortaya çıkarır. 9 tip içinde, 3 tanesi zihin merkezli, 3 tanesi duygu merkezli, 3 tanesi ise fiziksel merkezlidir. 9 tip şöyledir;
1. Mükemmeliyetçi/ Reformcu (Reformer)
2. Yardımsever/Şefkatli (Helper)
3. Başarı Odaklı/Motivatör (Achiever)
4. Özgün/Bireyci (Individualis)
5. Araştırmacı/Gözlemci (Investigator)
6. Sadık/Sorgulayıcı (Loyalist)
7. Maceracı/İstekli (Enthusiast)
8. Meydan Okuyan/Lider (Challenger)
9. Barışçı/Uzlaştırıcı (Peacemaker)
İnsanların 9 farklı tipte var olması, salt o tiplerin özelliklerini sergileyebileceği anlamına gelmez. Enneagram metodolojisi bu kişilik tiplerinin kendilerinin bir önceki ve bir sonraki kişilik tiplerinden yoğun olarak etkilenebileceğini ifade eder Buna kanatlar denir. Bunlar kişinin ikincil tipleridir. Kişiliğin tamamlayıcılarıdır. Kanatlar bazen kişiliğin doğasına zıt unsurlar taşır.
Kişiliğin ana kaynakları;
1.Doğuştan gelen, genetik faktörlerden kaynaklanan mizaç, tohum ya da fidan
2.Kişinin tecrübe ettiği, sosyal çevre, aile, okul çevresi, iş çevresi gibi çevresel faktörleri, toprak
3.Kültürel çevre , küreselleşme gibi unsurları ifade eden makro sistem, iklim
Fidan ancak toprakla buluştuğunda ağaç olma yolculuğuna çıkacaktır. Burada toprak, insanın etkileşimde olduğu sosyal çevresini ve tüm dış faktörleri içerir. Toprağın ne kadar sağlıklı olduğu şüphesiz fidanın gelişimini doğrudan etkiler. Fidan ve toprak sağlıklı olsa bile iklim koşulları uygun olmadığı sürece fidanın ideal gelişimi beklenemez. Fidan, toprak ve iklim arasındaki etkileşimin sonucunda ortaya çıkan ekin ağaçtır. Kültür iklimdir. Ağaç kişiliktir, ağaç insandır.
İnsan 3 Merkezlidir.
Bu insanın 3 temel potansiyelidir ve tüm insanlarda ortaktır.
Fiziksel Merkez; Duygusal Merkez, Düşünsel Merkez
Bu potansiyellerin sadece birisi baskındır. Biri yardımcı, öteki çekiniktir. Her birinin ayrı işlevi vardır. Üçü bir arada olduğu zaman güven durumunda, kişi için önemli bir güç haline gelirler.
# Fiziksel Merkezdekiler;
“Ben bilinci ancak ‘yeterli’ bir bedensel aktivite ile mümkündür”
Mizaç 8: Meydan Okuyan Lider; Baskın, otoriter, adil, güçlü, enerjisi yüksek, eylemci, dobra, korumacı, destekleyici, kinci, müdahaleci
Mizaç 9: Barışçı/Uzlaştırıcı; Uyumlu, huzur arayan, dengeli, doğal, diyalog sahibi, sabırlı, kararsız, uzlaşmacı, hoşgörülü, inatçı
Mizaç 1: Mükemmeliyetçi/Reformcu; Detaycı, ilkeli, düzen arayan, mükemmeliyetçi, gelişimci, yargısal, eleştirel, esnek olmayan, kuralcı, gerilimli
# Duygusal Merkezdekiler;
“Zihniniz bir süngerdir, duygularınız ise nehir”
Mizaç 2: Yardımsever/Şefkatli: Verici, ilgili, empatik, sempatik, iyi dinleyici, dost canlısı, şefkatli, sahiplenici, yönlendirici, duygusal, sitemkar, sahiplenici
Mizaç 3: Başaran/Motivatör: Üretken, işkolik, hedef odaklı, imaj düşkünü, itibar meraklısı, rekabetçi, sonuç odaklı, iç motivasyonu yüksek, motive edici, hırslı
Mizaç 4: Özgün/Bireyci: Özgün, yaratıcı, sıra dışı, bireyci, eşsiz, sezgisel, melankolik, hassas, karamsar, kıskanç
# Zihinsel Merkezdekiler;
“Zihninizin sınırı, ulaşabileceğiniz yerdir”
Mizaç 5: Araştırmacı/Gözlemci: Anlama, kavrama, bilgi, entelektüelite, objektiflik, uzmanlık sahibi, araştırmacı, gözlemci, analitik, mesafeli
Mizaç 6: Sadık/Sorgulayıcı: İhtiyat, sorumluluk sahibi, sistematik, sadık, grup odaklı, endişeli, gizemli, alından, savunmacı
Mizaç 7: Maceracı/İstekli : Şevkli, arzulu, yenilikçi, deneyimci, maceracı, hazcı, doyumsuz, neşeli, harekete geçiren, iyimser
Her insan biri baskın, biri yardımcı, biri çekinik olmak üzere tüm potansiyellere aynı anda sahiptir. Tutum ve davranışların ana belirleyicisi baskın potansiyeldir.
Enneagram Sembolü, dokuz temel kişilik tipinin üçlü gruplar halinde yerleşimidir.
Enneagramda Kanat Sistemi;
İnsan kendini insanda tanır!
Kişi Enneagram sembolünde yerleşik olduğu baskın mizaç tiplinin bir önceki ya da bir sonraki kişilik tipinden etkilenmektedir. Bir diğer değişle mizaç tipinin sağında ya da solunda bulunan özellik enneagram metodolojisinde ‘kişiliğin kanatları’ olarak adlandırılır.
Enneagramda Stres ve Güvenlik Noktaları;
İnsan olmak aceleye gelmez!
Stres noktası: Sembol üzerinde ana tipten hareket eden ve uzaklaşan ok yönünde ilerler. Ana mizaç tipinden uzaklaşan ok yönünde hangi mizaca ulaşıyorsa, kişi o tipin olumsuz özelliklerini sergileme eğiliminde olur.
Güvenlik Noktası: Sembol üzerinde ana tipe doğru gelen ok yönünü gösterir. Kişi ok yönünde gelen tipin olumlu özelliklerini sergileme eğiliminde olur.
Örneklemek gerekirse tip 1 stres ve baskı altında tip 4 ün olumsuz özelliklerini sergileyecektir. Güven içinde olduğunda ise tip 7’nin olumlu özelliklerini sergileyecektir.
Tip 9 stres ve baskı altındayken tip 6’nın olumsuz yönlerini sergileyecektir. Güvende hissettiğinde ise tip 3’ün olumlu yanlarını sergileyecektir.
“İnsan dışıyla karşılanır, içiyle uğurlanır”
Ben dediğimiz şey tam olarak nedir?
Ben sınırsızlıktır, derinliktir, özgürlüktür. Aynı zamanda benzer ve eşsiz olandır. Varlıktır aynı zamanda yokluktur. Zamana ve mekana bağlı değildir. Bazen kişinin sessizliğidir. Farkındalığın en üst düzeyidir. Sonsuz bilgidir. Bilebilmektir. Güzelliktir, dengedir, uyumdur, coşkudur, mutluluktur. Kişinin tüm sınırlarıdır. Süreklidir. Kendine güvendir. Güvensizliktir. Tehlikeden uzak durmaktır. Renktir, renkli olmaktır. Adalettir. Sevmektir, acıdır, kişinin tüm arzularıdır. Var olma korkusudur. Korkusuzluktur. Coşkudur. Tavırdır, huzurdur, sağlıktır, algıdır, filtreleridir. Sonsuz bir enerjidir. Ben, kişinin sahip olduğu tüm potansiyeldir. Diğerlerinden ayrılma noktası ‘ben2de gizlidir. Kişinin özüdür.
ENNEAGRAM’ın Tipleri
DUYGUSAL MERKEZLİ MİZAÇLAR
Tip 2 :
YARDIMSEVER / ŞEFKATLİ
Sağlıklı/Olağan Tip 2 Özellikleri;
Sevmek ve sevilmek odaklıdır. Koşulsuz ve karşılıksız sevmenin değeri onlar için büyüktür. Yardımsever tip, hizmet odaklıdır. Diğerlerinin ihtiyaçlarıyla, sorunlarıyla, heyecanlarıyla yakından ilgilenir. Merhamet duyguları gelişmiş olup, samimi, alçakgönüllü, sıcakkanlı, mütevazı tavırları vardır. Olumlu düşünebilme yetileri gelişmiştir. O yüzden insanları hep iyi görme eğilimindedir. Grup içinde nazik tavırları onu arkadaş durumuna getirir. Bencillikleri yoktur, duygusal davranışlar sergiler. Yalnız sağlıklı bir tip 2’nin vericilik düzeyi empatinin en üst düzeylerinde gezinir. Hiç kimsede rastlanamayacak kadar içten, süreklilik içeren ve karşılıksız bir vericilikten bahsediyoruz.
Ortalama Tip 2 Tavırları;
Ortalamaları onaylanma, ihtiyaç duyulma, yakın olunma, önemli olmak, alkışlanmak üzerinedir. Bencillikten, çıkarcılıktan uzak dururlar. Empatiktirler ve karşılık düşünmezler. İyi niyetli ve dostane tavırları vardır. İlgileri baştan çıkarıcı olabilir. Bu duruma bağlanan 2’ler daha sonra sürekli tasdik edilme, memnun edilme ihtiyacını zihninde idealleştirebilir. Bu da onları bağımlı hale getirir. Kime? Karşılarındaki kişilerin tavırlarına. Bu ilgi onları sadece diğerlerine muhtaç kılmaz, diğerlerine göre aşırı yakın ve rahatsız edici hal alabilir. Bunu hissettiklerinde uzaklaşabilir ya da keyfi tavırlar sergilemeye başlayabilirler. Daha da zorlanırlarsa üstten bakma, kibir, baskıcı, zorlayıcı gibi davranışlarına şahit olunabilir.
Sağlıksız Tip 2 Tutumları;
Sürekli tetiktedir. Kendilerini ve diğerlerini sürekli kontrol eder. Onaylanmadıklarında ya da takdir edilmediklerinde kurban psikolojisine girebilirler. Her şeyin kendilerine karşı olduğunu düşünürler. İçerlerler. Yakınmalarına şahit olursunuz. Zaman zaman saldırgan tavırlar sergilerler. İlişki kurmaları zorlaşır. Bu durumda yalnızlaşabilirler. Bu yüzden çatışmadan kaçınmak için agresifliklerini bastırmaya çalışırlar. Bu da öfke ve psikolojik açıdan sorunlar doğurabilir. Aşırı baskıcı, yönlendirici, uzlaşmaz tavırları gözlemlenebilir.
Tip 2’nin Güvenlik Noktası;
Güvenlik durumunda hissettiği duygular, tanıdıkları, bildikleri ortamda bulundukları zamandır. Tip 4’ün ortalama tavırlarını çağrıştırır. Özgünleşen tavırlar sergilerler. Hayatı sorgulamaya başlarlar. Arayışları kendilerine, hayata ve ya her ikisine birdendir. Her şeye karşı özellikle insanlara karşı daha duyarlı hale gelirler.
Tip2’lerin Bütünleşme Yönleri;
Güvenlik durumunda olduğu gibi bütünleşme halinde de tip 4’ün tavırlarını sergilerler. Bu durumda kendileriyle, özelikle de duyguları ile daha fazla ilgilenirler. Kendini daha iyi tanımaya başlar., duyguları ile bütünleşir. Bu durum ilişkilerine açıklık ve dürüstlük olarak yansır. Güçlü ve zayıf yönlerinin farkında olur. Böylece kendi üzerlerinde kontrolleri olur.
Tip2’lerin Çocukluk Modelleri;
Çocukluktan itibaren başkalarının öncelikleriyle hareket ederler. En sevdiği oyunda yerini sevdiği birine kolaylıkla bırakabilir. Sürekli iyi çocuk olmaya çalışır. Her durumda arkadaşlarını ve ailesini memnun etmeye çalışır. Hizmet odaklıdır. Yer edinme çabası görülür. Çocukluklarında kendilerinin yerine başkalarına değer veren tip2’ler yetişkinliklerinde kendilerine önem verilmesini isterler. Aile içinde baskın anne baba, tip çocuğu zorlayabilir. Özellikle baba figürü ile ilişkisi karmaşıktır. Gözlenmesi gerekir. Bu duruma maruz kalan tip 2 çocuk yetişkinliğinde baskıcı anne baba olma eğilimindedir.
Tip 2’nin Zihinsel Fotoğrafları;
Aşırı duygusalım. Kimse bana yanlış yapmasın. Her an incinebilirim. Reddedilmek veya itilmek en büyük korkum. Grubun içinde köprü benim. Ben kendimi ön plana atmam. Çevremdekiler değerimi anlasın. Ben bir çok sorunun üstesinden geldim. Bazen başkalarının sorunlarından kendime zaman ayıramadığımı düşünüyorum. Herkes benim gibi verici olsa dünya daha güzel bir yer olurdu. Ben insanları bu kadar düşünüyorum da onlar benimle ilgilenecek mi? Ya da benim kimseye ihtiyacım yok. Benim önerilerimi dinleseler her şey daha iyi olurdu……
Tip 2’nin Ayrılma Yönü;
Gerilme yönü öfke merkezli olduğunda harekete geçer. Sosyal çevreleri istediklerini yapmadığında öfkelenirler. Herkesi hatta hayatı suçlarlar. Uzlaşmaz ve baskıcı olarak Tip 8’in olumsuz yönlerini sergilerler. Saldırgan tavırları vardır. Tehditkar olurlar. İhanete uğramış hissederler. Duygusal iniş çıkışları görülür. Tüm olumlu yanları ve güçlü yönleri gerileme gösterir.
Tip 2’lerin Gelişim Yönü;
Kibirli olmaktan uzaklaşmaları onlara gelişimin kapısını açar.
Bu nokta tip 2’lerin insanlar üzerinde baskı kurmadığı, onları manipüle etmediği, haksız yere kullanmadığı noktadır. Bireyselliklerinin farkına varırlar ve tip 4^ün olumlu tavırlarını sergilerler.
Tip 2’lerin Güçlü Yanları;
Sadece empatik değil aynı zamanda sempatiktirler. Cana yakın, sıcak tutumları vardır. Ortam adamlarıdır. Kendisiyle birlikte insanların iyi hissetmesine neden olur. İnsanların gelişimine katkıda bulunur. Motive eder. İntikam ve kin duyguları ile arası yoktur. İnce düşünürler. Kıymet bilirler. Diğerlerinin ihtiyaçlarını fark ederler ve ellerinden geleni yaparlar.
Tip 2’lerin Gelişime Açık Yönleri;
Güven duygusunu geliştirmek ve çatışmaları minimize etmek için aşırı sahiplenici karakterlerini törpülemeleri gerekir. Alınganlığını üzerinden atması, yaptığı işe odaklanması önemlidir. Kendi motivasyonu için başkalarını kullanma huyundan vaz geçmesi, aşırı fedakar olma durumundan uzaklaşması gerekir.
Tip 2’lerin İçsel Şikayetleri;
“Ben her daim insanlar için düşünüyorum, onlar için endişeleniyorum. Acaba onlar benim bu yaptıklarımı anlıyor mu? Saygı duyulması gereken şeyler yapıyorum. Ben onların yerinde olsam daha çok takdir ederdim. Umarım benim herkesi sevdiğim kadar onlarda beni seviyor ve değerimi anlıyordur “şeklindedir.
Tip 2’nin En Büyük Korkusu;
Diğerlerini hayal kırıklığına uğratmak. Altında takdir ve ilgi görmeme korkuları yatar.
Tip 2’lerin En Temel Arzusu;
Düşünceliyim, içtenim, vericiyim. Dolayısıyla insanların bana ihtiyaç duyması gerekir.
Karmaşık bir benliğe sahip oldukları için kişiliklerini dengeye getirmek için hep bir arayış içindedirler. Arayışlarının düğümlendiği nokta değerlerinin bilinmesidir. En genel durumda saldırı hissettiklerinde tepki gösterip başka bir tipe bürünürler. Biriyle özdeşleşip, onun rolünü benimseyebilirler.
Başkalarının hayatında etkili olmak isterler. Zaman zaman bağımlılıkları oluşur. Taleplerinde haklı olduklarını düşünürler. En yanıldıkları konu kendilerine dönüktür. Kimsenin desteğine ihtiyaçları olmadığını düşünürler, kendilerinin her daim en doğruyu yaptıklarını zannederler, niyetlerinden hiç şüphe etmediklerinden yanlış yaptıklarını kabul etmezler. Kendileri için en iyiyi seçme eğiliminde olurlar.
Prenses Diana, Acun Ilıcalı, Haluk Levent, Müge anlı, Müjdat Gezen, Türkan Saylan, Seda Sayan, Sezen Aksu, Adile Naşit Tip 2’lerin başlıca ünlü isimleridir.
TİP 3
BAŞARI ODAKLI/MOTİVATÖR
Sağlıklı/Olağan Tip 3 Özellikleri;
Her daim yüksek performansları ve hırsları ile dikkat çekerler. Uyum sağlayabilen, kendine güvenli kişilerdir. Yüksek özsaygılarını korumak öncelikleridir. Yüksek bir enerjileri vardır. Kendilerine değer verirler, ışıltıları vardır, her zaman dikkat çekerler. Karizmatiktirler. Gelişim, değişim, dönüşüm temel ihtiyaçlarıdır. Sağlıklı düzeyde iletişim yetenekleri ve motive edicilikleri dikkat çekicidir. Yönlendirici olabilir, istedikleri noktaya dikkat çekebilirler. Statü sahibi olmak onlar için önceliklidir. Tutkulu ve imaj düşkünüdür. Adaptasyon yeteneği güçlüdür, yeniliklere kolayca uyum sağlar. Sürekli iş programları vardır. İyi profesyonellerdir. Tatile bile işleriyle giderler. Sosyal ve iş hayatında etkin tiplerdir. Taklit edilirler. Onlar gibi becerikli olmak isteyen pek çok insana rastlanır. Olduklarından daha yetenekli görünürler bunun sebebi odaklanma becerileridir.
Ortalama Tip 3 Tavırları;
Başarı odaklı tip 3 kendini gerçekleştirmek için sürekli iyi olma peşindedir. Marka olmak için çok çalışırlar. Kariyerleri ailelerinin önüne geçebilir. Sosyal hayatta takdir edilmek ve saygı görmek temel motivasyonudur. Faydacı davranabildikleri görülür. Bu durum hedefe yönelik olmalarındandır. Zaman zaman duygusuz davranışları görülebilir. Bunu etkileyici ve göz alıcı görünümleriyle saklayabilirler. Kibirlidir. Sahip oldukları ile böbürlenmekten hoşlanır. Çocuklarının iyi bir okula gitmesi , yaşadığı site onun için önemlidir. Tenis oynarken bile en iyi raketi sahip olmak ister. Tüm bunlar kimliğinin bir parçasıdır. Tüm yaşamı akıp giden bir slayt gösterisi gibidir. İçinde mutluluk ve başarı dolu imgeler varsa, tamlık duygusuna sahiptir. Seçicidir. Etrafında elit bir hava vermek ister. Stil sahibi olmak önemlidir. Cebinde sürekli uygun sözlerle dolaşır. Tip 3^ün ortalama düzeyinin sorun yaratmadığından söz edebiliriz. Kendini seven ve idealleştiren bir tip 3 eleştiri ya da stres durumunda küstah ve öfkeli olabilir. Savunma mekanizması olarak kibir ve küçümseme görülür. Burada temel korkuları gerçek kişiliklerini saklamak istemesidir.
Sağlıksız Tip 3 Tutumları;
Sağlıksız tavırlar sergilemeye başladıklarında hedeflerine daha çok odaklanırlar. Sonuç istedikleri gibi olmazsa kendilerini yenilmiş hissederler. Kendilerini fazla ispatlama telaşına düşerler. Bir yandan da bunu saklamaya çalışırlar. Her şeyin normal olduğu izlenimi vermek isterler. Sağlıksız tip 3^ün duyguları karmaşıktır. İçten içe duygusal çöküntü yaşarlar. Bencillik, tamahkarlık, saldırganlık, ayrımcılığa kavuşmak için çabalarlar. Kıskançlık duyguları kabarır, paranoya, kurgulamak gündelik hayat için sıradan bir hal alır. İnsanları aldatmak ve yalan söylemek gibi alışkanlık edinirler. Marazi ve hususi konuların peşinde olurlar. Böyle durumlarda dedikodu yapmaktan uzak kalamazlar. Başarılı olmaktan gittikçe uzaklaşırlar. Psikolojik tükenme, kronik depresyon ve çeşitli psikomatik sorunlara meyilli olurlar. Kendilerine başarısızlığı hatırlatan her şeyden nefret ederler.
Tip 3’lerin Güvenlik Noktası;
Güvenmenin temelinde başka birine güven duymaktan ziyade kendi kendini güvende hissetme, korku ve kaygıdan uzak olmak yer alır. Güvenlik duygusu sosyal duygusal ya da psikolojik bir olgudur. Birey için ya da içinde yaşadığı toplum için. Güven durumunda tip 6’nın ortalama tavırlarını sergilerler. Hedeflerinden ödün vermez ama takım arkadaşı olmaya daha yatkındır. Etrafındaki insanlara güvenir, sorumluluk paylaşır. Daha düzenli ve planlı olma eğilimi gösterir.
Tip 3’lerin Entegrasyon Yönleri;
Entegrasyon yolu tip 6^dan geçer. Sağlıklı bir tip 3 tip 6’nın etkisi ile olumsuz tavırlarından sıyrılır. Salt imaj düşkünü olmaktan sıyrılır ve diğer insanlarla daha samimi ilişkiler kurmaya başlar. İhtiyatlıdır ama uyum sağlamaya çalışır. Kendini gerçekleştirme, doğrulama çabasına dönüşür. Görev ve fedakarlık gibi durumsallıklarla ilgilenirler. Korumacı ve güvenilir tavır sergilerler. İhtiyaç veya beklentiden ziyade hayatın peşinde olurlar. Bundan büyük bir keyif ve tatmin duyarlar. İyi analiz yaparlar.
Tip 3’lerin Çocukluk Modelleri;
Çocukluk örüntüleri başarı üzerine odaklanmıştır. Çocukken ödüllendirilmiş olmaları yetişkinlikte başarıya odaklanmalarını pekiştirir. Bu çocukların öncelikleri vardır. İyi görünmeyi severler, yenilgi onlar için bir seçenek değildir. Yaptıkları işi iyi yapmak isterler. Dış dünyayı etkilemeyi arzularlar. Kararlıdırlar, enerjiktirler. Sözel ve sosyal becerilerinin yüksekliği dikkat çeker. Çalışma alışkanlıkları vardır. Küçük yaşlarına rağmen gelecekle ilgili öngörüleri vardır. Dış dünyayı etkile önceliklerinden dolayı kendi iç dünyalarını tanımaktan uzaklaşırlar. Bu gerilim yaratabilir. Kendileri gibi olmayanları anlamakta zorluk çekerler. İçe dönük bir ailede yetişen tip 3 çocukları kendileri ve yaşadıkları hayat arasında denge kuramazlar. Sürekli ilgi görmek ister, göremezse saldırganlaşır. Aile hikayeleri önem taşır. Ailelerini izlerler. Onların üzerinden böbürlenen aile bireyleri, onların olumsuz tavırlarını daha da aşırılaştırır.
Tip 3’lerin Zihinsel Fotoğrafları;
Başarı benim için gereksinimdir. Kendimi her ortamda kabul ettirmem gerekiyor. Bunun için çok çalışmalıyım. Lider olunması gerekiyorsa olurum. Duygusal olarak karmaşığım. O yüzden doğru şeyi hissedip hissetmediğimden emin olmalıyım. Beni eleştirdiklerinde gülüyorum. O kadar çok şey başardım ki, ne derlerse desinler. İtibarlı ve güvenli bir yaşam başarılı bir kariyerle gelir. Bunun için çok çalışmalıyım. Yarattığım imajla özdeşleşmeliyim.
Tip 3’lerin Ayrılma Yönleri;
Gerilme yönü ilk olarak yarattıkları imaj ile arasındaki uçurumda düğümlenir. Bu noktada başkalarını aldatmaktan çekinmezler. Hatta kendilerini bile. Yarattığı tarz ve imaj kendi benliğinin yerini alır. Çevrenin yardımı ile bu öğrenen tip 3 kriz yaşayabilir. Bu ikircikli bir durumdur. Sahtekar olup olmadığını düşünür, öfkelenir. Etkili ve verimli olmadıklarını düşündüklerinde tip 9’un ortalama tavırlarını sergilerler. Belirsiz, muğlak ve kararsız tutum sergilerler. Hiç olmadıkları kadar iddiasızlaşırlar. Korkuları artarsa, üşengeç, tatsız, pasif saldırgan hal alırlar. Çökme durumudur. Artık iddiasız, verimsiz, vazgeçmiş, tepkisiz ve kendileriyle yüzleşemez olurlar.
Tip 3’ün Gelişim Yönleri;
Gelişim yönü tip 6’dan geçer. Tip 6’nın olumlu özelliklerini taşıyan tip 3 anlayışlı, dinleyen, diğerlerine dikkat eden, daha gerçek bir kişiye dönüşür. Hatalarını telafi etme yönüne gider. Güvenilir bir grup üyesi olurlar. Eşitlikten yana olur. Aşırı yarışmacı olmaktan vazgeçer. İmaj eskisi kadar önemli olmaz.
Tip 3’lerin Güçlü Yönleri;
Tip 3’ler günümüz modern iş dünyasında aranılan tiplerdir. Amerika’da yüceltilen tip 3^tür. Hedefleri olan, bunları planlayan, vazgeçmeyen, ilgilendiği konuda üst düzey farkındalığa sahip, motive tiplerdir .İş yaşamında ereksiz duygusallıktan uzak dururlar. Uzun mesai saatlerinde çalışabilirler. Sadece kendilerini değil, etrafındaki herkesi hareketlendirirler. Objektif davranabilme yetenekleri vardır. Diğer insanlara örnek olurlar. Başarılı insanlarla özdeşleşebilme özellikleri onları ileri bir düzeye taşır. Hayal kurma yetenekleri vardır. Proje oluşturur, bunları sürdürür, sonuçlandırır, liderlik yetenekleri vardır.
Tip 3’lerin Gelişime Açık Yönleri;
Gelişmeleri ancak benmerkezci tavırlarından sıyrılması ile mümkün olur. Bu sayede kendine aşırı önem vermekten kurtulacaktır. Aşırı rekabetçi tutumları da diğer bir gelişim alanıdır. Hileci ve kinci olma halinden sıyrılmaları gerekir. Derinleşmek ve işkolik olmaktan biraz kurtulup , sosyal hayata önem vermeleri gerekir.
Tip 3’lerin İçsel Şikayetleri;
Ben doğuştan yetenekli, kendini geliştirmiş, yetenek ve kapasite olarak farklı üstün bir insanım. Diğer bir çok insanın beni kıskandığını düşünüyorum.
Tip 3^lerin Temel Korkusu;
Değer görmemek, dikkate alınmamak, diğerleri tarafından dikkate alınmamaktır.
Tip 3’lerin Temel Arzusu;
Sürekli gelişmek, yeterli olmak, fark edilir hale gelmek için çalışmak. Hayran olunması, insanları etkilemek ve herkes tarafından değerli görülmek için olsa da asıl arzusu kendinde gizlidir. Kendini değerli hissetmek, arzusunun peşindedir.
Onay ve doğrulanmak arayışı içindedir. İyimser ve sağlıklı bir görünüme sahip olmaya özen gösterir.
Tip 3’lerin Temel Savunma Mekanizması;
Tanımlı ve tutarlı bir savunma mekanizmaları vardır, gözlemlenebilir. Bunların ilki; bastırmadır. Onlar için başarısızlık yoktur, sonuçlandırılmamış başarılar vardır. Olumsuz her şeyi dışarı bırakırlar. Olmamış gibi davranırlar. Duygularını ve tepkilerinin odağını değiştirebilirler. Bir tür kaydırma davranışıdır. Bazen dışa vurarak sağlıklı savunma mekanizması da gösterirler.
Mücadele etmeden bir şey elde edemeyeceklerine inanırlar. Şartlara kolay uyum sağlarlar. Tutkuyla çalışırlar. Duyguları ve gerçekler arasında denge kurmak isterler.
Tip 3’lerin Tipik Bilişsel Yanlışları;
Başarı, sahip olduğu statü, para, güç için değil kendileri oldukları için sevgi görebileceğinin farkında değildir. Aradığını bilmesi , bulabileceği en değerli şeyin kendisi olduğunu bilmesi gerekir. Duygularına kendilerinin bile ulaşması zordur. Başarı, performans, hedef gibi durumsallıklar ön plana çıkıp, duygular bastırılmış olabilir.
Tip 3 Mizaç özelliğini taşıyan ünlüler;
Michael Jordan, Ali Sabancı, Hülya Avşar, Mehmet Öz, Muhtar Kent, Tansu Çiller, Gülben Ergen, Bill Clinton, Elvis Presley, Madonna, Oprah Wifrey, Sharon Stone, Tom Cruise….
Tip 4
ÖZGÜN / BİREYCİ
Sağlıklı / Olağan Tip 4 Özellikleri;
Kendileri ve diğerleri hakkında farkındalığa sahip Tip 4’ler nazik, düşünceli,, anlayışlı, duyarlı bireylerdir. Kibar ve seçkin olmaları sezgisel tutumlarındandır. Yalnızlık onları bazen ciddi olarak besler. Gizemli görünmeleri büyük olasılıkla yetenekli ve farklı olmalarındandır. Yoksa gizem yaratmak ya da kendilerini gizleme gibi bir düşünceleri yoktur. Kendilerine de başkalarına da dürüst ve samimidirler. Sıklıkla içlerine dönerler ve duygularını analiz ederler. Bu duyguları yargılamadan ele alacak kadar yansız olabilirler.
Ortalama Tip 4 Tavırları;
Hissettiği şeyin ne olduğunu anlamak ister. Bunu başardıktan sonra, eşsiz olma, diğer insanlarda merak uyandırma ve bilinmeyene yönelirler. Her şeyi içselleştirmek ister. Romantiktir. Ortalama tip 4 çevre ile uyum sağlayamazsa dramatik bir hale bürünür. İçine kapanır. Sıklıkla öfkelendiği görülür. Alıngan olurlar ve olumsuz duyguları üzerlerine algılarlar. Çevrelerine yabancılaşırlar, uzlaşmaz ve ters tavırlar gösterirler. Duygularını düzenlemeye çalışırlar. Ya ilgilerine yoğunlaşırlar ya da bırakırlar. Hoşnutsuz olduklarında yetersizlik hissi, melankolik ve karamsar olurlar. Uzaklaşabilirler. Bohemleşebilirler. Gündelik ve iş hayatında zorlanabilirler. Kendilerine acıdıkları görülür. Yoğun bir kıskançlık duygusu ile karşı karşıya kalabilirler.
Sağlıksız Tip 4 Tutumları;
Sağlıksız davranmaya başladıkları nokta inkar etmeye başladıkları ve bunun sonucunda geliştirdikleri bağımlılıklardır. Romantik ideallere ve kendi gerçeklerine cevap bulamadıklarında güven duygusunu yitirirler. İmajlarını reddeden herkesten uzaklaşır. Bağımlılıkları artar. Diğerlerini ya suçlar ya da kıskanır. Bunun sonucunda sıklıkla duygusal kriz yaşarlar. Öfke duyarlar. Stres seviyeleri arttıkça toplumdan koparlar. Zihinsel bir karmaşa yaşarlar ve tepkileri kendine döner, kendilerini küçümserler. Değersiz olduklarını düşünürler, hiçlik duygusuna kapılırlar.
Tip 4^lerin Güvenlik Noktası:
Objektif, dürüst, güvenilir ve idealist olmak. Kendisini güvende hisseden ortalama bir tip 4 tip 1!in ortalama özelliklerini sergiler. Ya da düzen ve detay takıntılarında aşırı titizlenirler. Eleştirel olurlar. Kusursuzluğun peşinde uzlaşmaz, hükmedici olabilirler.
Tip 4’lerin Bütünleşme Yönelimleri;
Entegrasyon noktaları tip 1’den geçer. Sağlıklı bir tip 1 noktası zihinsel kapasitelerini hissettirir. Sırf kendi ile uğraşmaktansa mantıklı düşünme eylemine girerler. Ölçüler belirler, planlar yapar. Öz disiplinli olarak , doğru olanı yapma ve gelişim için rehber olur. Böyle durumlarda yaratıcılık, farklı düşünme, estetik gibi üstünlüklerini daha iyi kullanırlar.
Tip 4’ün Çocukluk Modelleri;
Başkalarından farklıyım , eşsizim motivasyonu ile hareket eden bir çocuktur. Kalp ve duygu merkezli çalışır. Hayal kurarlar, içe dönük oldukları görülür. Bunun nedeni çoğunlukla yaşama renksiz görme eğilimleridir. Olmayanı bulmaya çalışırlar yani rengi. Çocukluk örüntüleri ile uyumlu bir aileleri varsa güvende hisseder, uyumlu ve sıcakkanlı olur. Çocukluk örüntülerinde hissetmek ve içinden geldiği gibi davranmak vardır. Stres durumunda anlaşılamadıklarını düşünürler. Kendilerini terk edilmiş hissederler. Takdir görmezlerse agresif veya umursamaz olabilirler. Öfkeli , agresif ve arkadaşları ile sorunlar yaşayabilirler.
Tip 4^lerin İçsel Şikayetleri;
Diğer insanlardan farklı olmam aslında iyi bir şey ama bazen dikkate alınmıyorum gruba uyum sağlayamıyorum.
Tip 4’ün Temel Korkusu;
Sürekli arayışta. Benliğini ya bulamazsa? Ya diğerleri de beni bulamazsa? O zaman önemim anlaşılmaz. En büyük korkum bu; diğerlerinin gözünde bir öneme sahip olamamak.
Tip 4’lerin En Temel Arzusu;
Yanlış anlaşılmak büyük hezeyandır. Diğerlerinin onu olduğu gibi tanımasını isterler. Sürekli arayıştadır. Benliklerini tamlık noktasına eriştirebilmek için eksik olanı tamamlama peşinde koşarlar.
Tip 4’lerin Savunma Mekanizmaları;
Yer değiştirmek, kendinden uzaklaşmak, melankolik olmak, öykünmek ve bölünmektir.
Taklit edilmeyi bir ihtiyaç olarak görür. Bulunduklarını anlamak için onaylanmaya ihtiyaç duyarlar. Özel olmayı isterler. Bazen ağır başlı bazen gizemli olurlar.
Tip 4’lerin Bilişsel Yanlışları;
En büyük bilişsel hatası, aşırı bireyselliği, insanların özde birbirine ihtiyaç duyduğu gerçeğidir. Bu bağı kaybederse, tamlık duygusundan uzaklaşır.
Ruh durumundaki karmaşa çevreleriyle ilişkilerini etkiler. Bunun sonunda alaycılık, ilişkilerini koparma veya çekememezlik görülür.
Temel korkularından ve zihinsel kaygılarından uzaklaşan Tip 4’ler gerçek insan olma yolculuğunda demektir.
Tip 4 Mizaca Sahip Ünlüler;
Coco Chanel, Can Dündar, Elif Şafak, Okan Bayülgen, Orhan Pamuk, Uğur Yücel, Candan Erçetin, Johnny Deep, Steve Jobs, Van Gogh, Virginia Wolf
ZİHİNSEL MERKEZLİ MİZAÇLAR
Tip 5
ARAŞTIRMACI / GÖZLEMCİ;
Sağlıklı/ Olağan Tip 5 Özellikleri;
Oldukça sezgiseldir. Sezgilerine yüksek öngörü yetenekleri de eşlik eder. Gözlem yeteneği ve üst düzey zihinsel kapasiteleri ile dikkat çekerler. Dikkatlidir, hafızaları güçlüdür. Öğrenmeye açık ve meraklıdır. Bilgi biriktirmek ister, araştırmacıdır. Algı kapasiteleri yüksektir. İstedikleri konulara odaklanabilirler. Keşifçidir. Yenilikler her zaman ilgilerini çeker. Bağımsız düşünme yeteneklerinden ödün vermezler. Yaratıcı ve özgün eserler ortaya çıkarırlar. Orijinal fikirleri vardır. Duyguları geri planda olsa da zihinsel kapasitelerini nezaket ve yakınlıkla dengelerler. En sağlıklı hallerinde naif ve merhametlidir. Şefkatli insanları anlayan, saygılı davranan , güvenilir insan olurlar.
Ortalama Tip 5 Tavırları;
Entelektüel alana ilgi duyan, zihinsel gelişim peşinde koşan insanlardır. Her türlü olayı nesneyi kavramlaştırır, sınıflandırır, modeller inşa eder. Duygusal merkezlerinden uzaklaşma eğilimindedir bu nedenle hisleriyle karar almaktan korkarlar. Bireysellikleri ön plandadır. İnsanlarla çabuk kaynaştıkları söylenemez. Soğukkanlıdırlar. Öğrenmek onlar için bir ihtiyaçtır. Uzmanlaşmak isterler. Teknik özellikleri güçlüdür. Çok okurlar. Odaklanma becerileri takdire şayandır. Bazen aşırı odaklanma hayattan kopmalarına neden olabilir. Detayları ve derinlikli düşünmeye önem verir. Bu detaycılık fotoğrafın bütününü görmeyi engeller. Duygusal karmaşaya düştüklerinde çatışmacı olabilir, düşmanca davranabilir, aşırı abartılı ve radikal davranabilir. İğneleyici, alaycı, laf anlamaz tavır sergileyebilir.
Sağlıksız Tip 5 Tutumları;
Yalnızlık, nesnellik, mahremiyet…Sağlıksız tutumların başladığı nokta soyutlanma duygusunun geliştiği anlardır. Stres anında sosyal bağlarını koparır. Yalnızlığı inzivaya kadar gider. Burada gerçeklikten de uzaklaşma söz konusu olabilir. Ketumlaşır. Zihni istikrarsızlaşır. Kanaatsizlik baş gösterir. Hayatı önemsemez, içine kapanır. En sağlıksız halinde saldırganlaşır. Münakaşacı, şüpheci olur. Kendi ürettikleri korkuları vardır. Duygusal çatışma ve huysuzluk yaşarlar. Rasyonelliklerini kaybederler.
Tip 5^lerin Güvenlik Noktası;
Güven duygusu tüm insanların yeme içme gibi en temel ihtiyaçlarıdır. Tip 5’in güven noktası tip 8’in ortalama davranışlarında görülebilir. Kazanma ve kaybetme odaklı tutumlar sergiler. Ben merkezci ve baskıcı tavırlar gösterir. İnsanları red etme daha sonra da öfke gibi duygulara yönelebilir.
Tip 5’lerin Bütünleşme Noktası;
Bütünleşme yolu tip 8’den geçer. Tip 8’in özellikleri tip 5’lerin dünya ile ilişkisini güçlendirir. Bedenlerinin farkına varır, daha yüksek enerji ile dolar. Özgüvenleri artar. Daha dışa dönük ilişki geliştirirler. Bütünleşmek tip 5’ler için güvenli yoldur. Liderlik yeteneklerini kullanabilirler.
Tip5’lerin Çocukluk Modelleri;
Çocukluk örüntüsünde yalıtılmışlık duygusu ve içe dönüklük vardır. Sessiz ve utangaç bir tip 5 çocuğu ailesi tarafından terkedilmiş hissine kapılır. Müdahaleci ebeveynleri olduğunda ise istila edilmiş gibi hisseder. Duygusal karmaşa yaşar ve uzakta olmak ister. Kendi hakkında yanlış düşüncelere kapılır. Oysaki aileleri onlara özerklik tanıyıp merak duygularını ve analitik düşünme yeteneklerini desteklediğinde oldukça başarılı oldukları görülür. İzlemeyi, gözlem yapmayı ve fikir yürütmeyi isterler. Bir zorlama ile karşılaşmazlarsa toplumla bağları da güçlü olur. Üzerlerine gidilirse aksine bağımsız düşünme yeteneklerinden uzaklaşırlar. Bu çocukların diğerleri ile etkileşime girebilmesi için yardıma ihtiyaçları olabilir.
Tip 5^lerin Zihinsel Fotoğrafları;
Ben içine kapalı bir kaleyim. İnsanlara her zaman ihtiyacım olduğunu söyleyemem. Duygusal baskılardan hoşlanmıyorum. Benim güvenliğim kendi içimde. Duygusal ya da fiziksel fark etmez ikircikli ilişkilerden uzak duruyorum. Hayatımın kontrolü kendi elimde olmalı. En büyük korkum hislerimin açıkça görülüyor olmasıdır. Kendime bile bazen yabancı geliyorum, sanki kendime dışarıdan bakıyorum.
Tip 5^lerin Ayrılma Yönleri;
Mantık hataları ayrılma yönüne gitmelerine neden olur. Kişiselleştirme tavrına girer. Keyfi çıkarımlar ve aşırı genellemeler yapar. Bütün durumları küçümsediği ya da büyüttüğü gözlenir. Aşırı odaklanmadan dolayı soyutlanırlar. Hedeflerine ulaşmak için sosyal bağlardan uzaklaşırlar. Sosyal ihtiyaçlarından vazgeçmek onlarda stres yaratabilir. Duygusal karışıklık, dağınıklık ve dürtüleriyle hareket ettikleri gözlenir. Bu durumlarda tip 7’nin ortalama davranışlarını sergilerler. İsterik, tutarsız ve ikircikli davranırlar. Odaklanma güçlüğü yaşarlar. Güvenilmez olurlar. Başladıkları işleri bitiremeyebilirler.
Tip 5’lerin Gelişim Yönü;
Entegrasyon noktası tip 8’den geçer. Duygusal karmaşadan uzaklaşır ve denetlendiği ve zorlandığı duygusundan kurtulur. Daha cüretkar ve girişimci olur. Kendini yeterli hissedecek ve inisiyatifi eline alacaktır.
Tip 5’lerin Güçlü Yönleri;
Güçlü yanları sağlıklı tutumlarda kendini gösterir. Oldukça aktif zekalı, sezgileri güçlü, canlı, yüksel zihinsel kapasiteli olurlar. Konsantrasyonları ve motivasyonları yüksektir. Algılama yetenekleri dikkat çekicidir. Sakin ve serinkanlı duruşları pek çok durumda kurtarıcıdır. Kendi düşüncelerini tekrardan gözden geçirir. Bu bir denge unsurudur. Gösterişten uzak sade kişiliğini sergilediğinde huzur sağlayıcıdır. Sır saklar, güvenilirdir.
Tip 5’lerin Gelişime Açık Yönleri;
Paylaşımcı olduğunu pek söyleyemeyiz. Çoğunlukla samimi de değillerdir. Ketumlaştığında arkadaş ortamlarında çok da aranmaz. Bağımlı olmaktan nefret eder. Sınırlarını net olarak ortaya koyamayınca strese girerler. Çatışmacı, karamsar olup öfkelerini yansıtırlar. Enerjileri düşer. İş yükünü angarya olarak görmeye başlar.
Tip 5’lerin İçsel Şikayetleri;
Ben çok akıllıyım. Kimse benim kapasiteme sahip değil, beni anlamıyorlar dolayısıyla beni takdir etmiyorlar.
Tip 5’lerin Temel Korkusu;
Kapasitelerinin sınırlı olması, çaresiz olması ve yararsız olmasıdır.
Tip 5’lerin En Temel Arzusu;
Sürekli öğrenme peşindedir. Araştırmaktan ve denemekten
Yorulmazlar. Detaylara ve derinliğe önem verirler. Hobilerinde bile uzmanlaşmak isterler. İş yaparken meşgul edilmekten hoşlanmazlar.
Tip 5’lerin Ana Savunma Mekanizmaları;
Kişisel gelişimin en önemli tarafı sürekli değişim içinde olmaktır. Gelişim sürecinde ego yapısal olarak farklılaşır. Duygu, dürtü ve gereksinimlerini dışarıya yansıtıp dışarıdan kendine yöneliyormuş gibi algılayabilir. Diğer savunma mekanizması soyutlanmadır. İhtiyaçlarının onlar tarafından etkilenmesine önlem alır. Dürtü veya duygusunu bir nesneden başka bir nesneye yöneltebilir. Yer değiştirebilir.
Gerçeğe ulaşmak, öğrenmek, dünyayı, anlamak. Tip 5 özgüven peşinde koşar. Duygularını önceden ve yeniden sürekli gözden geçirir.
Tip 5’in Bilişsel Yanlışları;
Zihinsel kapasite ve bilgisine güvenerek her şeyi bildiğini zannetmek. Gözlem yeteneklerine inanarak her şeyi gözlemleyebildiği yanılgısına düşmek. Dünya ile mücadele yeteneklerinin olmamasından endişe ederler ve kendi zihinlerinin içine çekilirler.
Dış dünyaya karşı mesafeli ve içe dönüktürler. Enerjilerini tazelemek ve canlanmak için yalnız kalmaya ihtiyaç duyarlar. İncitmekten korkarlar. Gerginlik anlarında sakin, ağırbaşlı, bilge tavırları ile dikkat çekerler. Herhangi bir sorunda dünyadan kopup, anti sosyal olurlar. Arzularından uzaklaştıkça temel korkularının altına saklanır.
Tip 5 Mizaca Sahip Ünlüler;
Freud, Uğur Dündar, Uğur Mumcu, Zuhal Olcay, Bill Gates, Bekir Coşkun, Charles Darwin, Franz Kafka, John Lennon, Karl Marx, Stephen Hawking, Albert Einstein, Alfred Hitchcock
TİP 6
SADIK / SORGULAYICI;
Sağlıklı/Olağan Tip 6 Özellikleri;
Destekleyici, güvenilir, çalışkan ve eşlikçi bireylerdir. Kuşkuculuk ve tereddütleri baki olsa da güven ortamında yakınlık duyguları gelişmeye elverişlidir. Sevdikleri ve mazlum olarak gördükleri kişilere karşı korumacı olurlar. Vericidirler. Sözlerini yerine getirmeye çalışan, güçlü öngörülere sahip kişilerdir. Dost canlısı olurlar. İnsanları memnun etmek isterler. Öz disiplinleri güçlüdür. Güçlükler karşısında yılmazlar, sebatkardırlar. Kaliteli iş yapmak, baştan sağma işlerden uzak durmak önemlidir. Pratiktirler.
Ortalama Tip 6 Tavırları;
Hayatındaki herkesin güvende olmasını isterler. Bunun için potansiyel sorun alanlarını tespit edip, ivedilikle çözme yoluna giderler. Sorgulayıcı zihin burada anahtardır. Sorgulama, ihtiyatlı olma, şüphe duyma reflexleridir. Sürekli tetiktedir. Bu yüzden güvenini kazanmak zordur. Güvendiklerinde ise kendilerini o insana vakfederler. Bunun için sorumluluk alır, iş birliği yaparlar. Ortalama bir 6 kendine de şüpheyle bakar. Hayatını da sorgular. Garantiye almak ister. Enerjisini ve zamanının çoğunu bununla harcar. İstikrarlı bir güven duygusu yaşamak isterler. O yüzden bir gruba ait olmak ister. Grubun huzuru için çalışır. Otoritenin gerektiğine inanır. Ancak adil olduğu sürece. İnanç merkezlidir. Düzene inanır. Düzen için kendinden ödün verir, çatışmadan kaçar. Ürkek davranırlar. Ön planda olmaktan kaçarlar. Harekete geçmekte zorlanırlar. Gerginliği arttıkça aksi, hırçın, kötümser ve engelleyici olurlar. İğneleyici olurlar, esnekliklerini kaybederler. İsyan eder. Gerilimi bu şekilde çözebileceğine inanırlar. Sabit fikirli ve otoriter olmaya başlarlar. Kutuplaşır, kutuplaştırır.
Sağlıksız Tip 6 Tutumları;
Ne olursa olsun kendini güvende hissetmez, baskı altında hisseder. Zayıflıklarını sergilerse insanların ona zarar verebileceğine inanır. Kronik endişe ve kurban rolünü oynamaya yatkınlık olur. Hayatı tehlikeli bulur. Kötümserleşir. İç karışıklıkları vardır ve pasif saldırgan olurlar. İçlerine çekilirler, kaçarlar, işlerini geciktirirler, reddederler, korkular yaşarlar. Otoriteyi kesinkes reddederler. İnisiyatif almadıklarında kendilerini kınamaya ve aşağılık duygusuna kapılabilirler. Panik atak yaşadıkları görülür. Kendilerini ve diğerlerini suçlarlar.
Tip 6’ların Güvenlik Noktası;
Güvenlik noktası tip 9’da bulunur. Daha uyumlu ve uzlaşmacı olurlar. Tavizsiz tavırlar sergilese de grubun devamı için çaba sarf ederler. Değişmek ve çok fazla mücadele etmek gibi bir dertleri yoktur.
Tip 6’ların Bütünleşme Yönelimleri;
Bütünleşme yolu tip 9’dan geçer. 9 Noktasındaki bir tip 6 için düşünmek yapmaktan daha önemlidir. Duygusal olarak tutarlıdır. Rahatlar, gevşer, ayakları yere basar. İlişkilerinde kapsayıcı ve şefkatli olur. Huzursuz zihinsel kurgularından sıyrılır. Endişelerinden kurtulur. Tip 9 ile bütünleşmiş bir tip 6 sağlıklı yaşar, sağlıklı düşünür, stres ve sıkıntıdan uzak yaşar.
Tip 6’ların Çocukluk Modelleri;
Güvenle ilgili endişelidir. Tatmin edilmezse ikircikli tavırlar sergileyebilir. Hem insanlarla bir arada olmak ister hem şüphe duyar, muhaliftir. Tip 6 mizaca sahip bir çocuk için otoriteyi sorgulamak önemlidir. İster anne babası, ister öğretmeni mutlaka sorgular. Yanlış davrandıklarını düşünebilir, oysa güçlü bir anne baba figürü aramaktadır. Savunmasız hissedebilir. Güvenecek liman arar. Bu yüzden güvenlik, onay ve rehberlik ister. Utanmayı istemezler. Strese girdiklerinde kendileriyle ve yetenekleri ile şüpheye düşerler ve ailenin otoritesini kabul ederler. Tam tersi güçlü, kararlı, hızlı karar veren ve harekete geçen tavır sergilediği de görülür.
Tip 6’ların Zihinsel Fotoğrafı;
İnsanları ve olayları izliyorum. İyi yada kötü sonuç çıkartmak beni rahatlatıyor. Bilmediğim bir işe asla girmem. Tedbirli ve hazırlıklı olmak benim için önemli. Bir gruba ait olmak önemli. Biri bana yardım etmek istediğinde bile şüpheleniyorum. Sanırım yalnız olmam daha iyi. Birinin ezildiğini görmeye dayanamıyorum. Hemen kendimi onun yerine koyuyorum. Otorite ile ilişkim ikircikli. Alıngan olduğumu söyleyebilirim. Adalet ve adil olmak benim için önemli.
Tip 6’ların Ayrılma Yönleri;
Değişken bir ruh hali ve tepkisellikle hareket halindedir. Güvende olmak ve özsaygılarını korumayı amaçlar. Bunu bulamadığında stres yaşarlar ve tip 3’e ilerler. Bir şeylerin arkasına gizlenmeye çalışırlar. Özel hayat veya işlerini bahane ederler. İnsanları kendilerinden uzak tutmaya çalışırlar. Bunu yaparken cesur olur, politik tavırlar takınır. Faydacı ve rekabetçi olabilirler. Unutmamalıdır ki ayrılma hattı sağlıksız bir durumdur ve üst düzey bir endişe halindedirler. Değersizlik hissederler. Birilerini incitebilir. Sahte bir imaj yaratıp onu yaşamaya çalışabilirler.
Tip 6’ların Gelişim Yönü;
Gelişim yönü tip 9’dan geçer. Dengeli bir hale gelir. Rasyonel, duygusal ve ruhsal olarak dengelidir. Dışa dönük ve açık bir insan olurlar. Bedenleri ile ilişkileri düzelir. Tip 9 ile anlayış ve merhametle yumuşayan tip 6’lar daha empatik olur. Verici ve şefkatli davranır. Endişelerinden uzaklaşır, insanlara güvenir.
Tip 6’ların Güçlü Yanları;
Temel motivasyonları başkaları ile güven ve iş birliği içinde bir ilişkidir. Planlı olmaları, mantıklı ve stratejik düşünme yetenekleri dikkat çeker. Dürüst, kararlı ve iradelidir. Sağlıklı 6’lar azim gösterir.
Tip 6’ların Gelişime Açık Yönleri;
Endişeden kurtulması gerekir. Şüphenin fazlasının huzur bozucu olduğunu bilmesi gerekir. Fazla denetim insanları sıkar. İğneleyicilik iyi bir huy değildir. Savunmacılık bazen dengesizdir. Gerginlik durumunda iç dünyalarında yaşadıklarından, korku ve zarar verme dürtülerinden kurtulmaları gerekir.
Tip 6’ların İçsel Şikayetleri;
Onlara göre kendileri çok güvenilir insandır ancak diğerleri çok fazla bu özelliğe sahip değildir.
Tip 6’ların Temel Korkusu;
Kapasitesinin sınırlı olması, çaresiz ve yarasız olmak
Tip 6’ların Temel Arzusu;
Yol gösterecek birisi olmadığında ya da desteksiz kaldığında ne yapacağını bilmek.
Tip 6’ların Arayışı;
İnanacakları insanlar ve güvenebilecekleri ortam. Otoriteyle ilgili arayışları vardır. Düzen arayışındadır. İç otoritesini arar. Bunu bulurlarsa endişeden kurtulurlar.
Tip 6’ların Savunma Mekanizmaları;
Özdeşleşmedir. Genelde mazlum durumda onlarla özdeşleşir. Onları desteklemek ister. Yer değiştirme de onlar için bir savunma mekanizmasıdır. Bazı dürtü ve duygularını başka bir nesneye yöneltebilir. Çatışmayı ve buna neden olabilecek benlikte kabul edilmeyenleri iyi yönetir.
İkincil dürtüleri onaylanmak, kabul edilmek, desteklenmek ve beğenilmektir. Korkmak yerine rahatlamak ister.
Tip 6’ların Bilişsel Yanlışları;
Hep kurtarılmak için beklediğinden olsa gerek sosyal ilişkilere ve dışarıdan bir takım insanlara bel bağlamaktadır. İçsel rehberliğine güvenmek yerine dış kaynaklara yönelir. Bu durumda iç huzuru kaybetme ile baş başa kalabilir.
Tip 6’ların dengeye ulaşabilmesi için dışarıdan içeriye dönmesi gerekir. İç rehberine ulaştığında sağlıklı alana geçerler.
Malcolm X, Devlet Bahçeli, Ahmet Çakar, Kemal Kılıçdaroğlu, Hıncal Uluç, Adolf Hitler, İsmet İnönü, Julia Roberts, Mel Gibson, Meg Ryan, Friedrich Nietzsche
TİP 7
MACERACI / İSTEKLİ;
Sağlıklı / Olağan Tip 7 Özellikleri;
Ana motivasyonu çevresindeki heyecan verici daha önce denenmemiş seçeneklere ulaşmak. Serinkanlı ve neşeli tiplerdir. Özgür ruhludur. İyimserdir. Oyuncudur. Kendiyle çoğu zaman barışıktır. Mutludur. Mükemmel olduklarını düşünür. Diğer insanlarla farklarına bakıp haz alırlar. İnce zevkleri vardır. Yaşamı iyileştirme gibi bir dertleri vardır. Macerayı severler. Beklentileri hep yüksektir. Dışa dönüktür. Eğlenmeyi sever, uyumludur. Ortamı hareketlendirir. Anı yaşa felsefesinin temsilcisi gibidir. Zihin temelli oldukları için zekaları gelişmiş ve çabuk kavrayan kişilerdir. Birden çok alanla aynı anda ilgilenebilir. Aktiftir. Her daim meraklıdır. Sağlıklı olduğunda pratik ve yaratıcı olur.
Ortalama Tip 7 Tavırları;
Yaşamı özgürce deneyimleyemediğinde ve dikkatini fırsatlara yönlendiremediğinde huzursuzlaşır. Endişelenmeye ve içe dönük olmaya başlar. İstediklerini yapmak için daha fazla tartarlar. Heyecan verici yeniliklerden ziyade imaj ağırlıklı davranabilir. İstedikleri için değil insanlara mesaj vermek için deneyime ve tüketmeye başlarlar. Daha karmaşık olurlar. Gösteriş önemli olur. Abartılı konuşur, gereksiz oyunlar oynarlar. Trendleri takip edip, yeni sporlara başlarlar. Egzotik ve bilinmeyen tatil yörelerine giderler. Çeşitli aktiviteler maddi kaynaklarını zora sokar, endişelenirler. Onlar için başlamak önemlidir, bitirmek değil. Konsantrasyonlarını çabuk kaybederler. Çok fazla bağlanmak istemezler. Korkarsa hiperaktifleşir. Endişe düzeyi arttığında sorumluluktan kaçınma, verdikleri sözleri aksattıkları görülür. Gereksiz yere havacı, kaprisli olabilir. Kimseye zarar vermek istemezler ancak kendilerini sorgulamadıkları için bazen zarar verebilirler. Fark ettiklerinde reddetme eğilimindedirler.
Sağlıksız Tip 7 Tutumları;
Zaman yönetimi sıkıntı yarattığında korku duyarlar ve kapana kısılmış gibi olurlar. Bu durumla başa çıkması zordur, anlık öfkeler gösterirler. Panikler. Bu duyguyu gizlemek için talepkar olur. Narsistik yapıdan söz etmek gerekir. Mükemmel olduklarından emindirler. Hatalı düşündüklerini kabul etmezler. Kendilerini üstün görebilirler. Rekabetçi tutumları tip3’ü çağrıştırabilir.. Çocukça cümleler kurabilir. İlgisiz ve bağımlı olabilirler. Zihinsel kontrollerini kaybedebilirler. Haz duymaya daha fazla önem verirler. Bunun için maddi manevi tavizler verirler. Ancak bir türlü emellerine ulaşamazlar. Umutsuzluğa düşerler. Boş verirler. Huysuzlaşırlar. Ruhsal kaymalar olabilir. Bu durumda enerjileri tükenebilir, sağlıkları bozulabilir.
Tip 7’lerin Güvenlik Noktası;
Güven hissettikleri zaman tip 5’in ortalama davranışlarını sergilerler. İşlerle daha ilgilidir. Projeler peşinde koşarlar. Daha zihinsel odaklı olurlar. Modeller üretirler, pratikler yaparlar. Ayrıntılara önem verirler. 5 etkisiyle bağımsızlıklarına daha fazla önem verebilir, içine kapanıp ketumlaşabilirler.
Tip 7’lerin Bütünleşme Yönelimleri;
Tip 5’e doğru gittiklerinde daha bilinçli yaşamaya başlarlar. Gündelik yaşam deneyimlerine daha fazla önem verirler. Tecrübelerini bütünsel olarak değerlendirirler. İnsanlara ve çevreye fayda sağlama amacında olurlar. Geleceği düşünüp, planlar yaparlar. Daha dikkatli ve araştırmacı olurlar. Gerçeklerle ilişkisi netleşir, rehberlik ve farkındalıkları artar.
Tip 7’lerin Çocukluk Modelleri;
Neşeli bir doğası, canlı, mutlu ve uyumlu tiplerdir. Mutlu aile fotoğrafları onların aile hikayesidir. Güvenli ve bütünleşmiş yetişkinlik döneminde hayatı olumlamaya çalışırlar Oyuncudurlar. Ebeveynleri ile ilişkileri sağlıklıdır. Derin ve bazen erkek otoriteye baş kaldırdığı gözlenir. Kokuyu inkar ederler. Eğlenmek, iyi zaman geçirmek, yeni şeyler öğrenmek motivasyon kaynaklarıdır. Ebeveyn veya bakıcıları tarafından baskılanırsa çocuğun gerilemesine neden olabilir. Genelde idealisttir, vazgeçmezler. Üretken ve yaratıcıdır.
Tip 7’lerin Zihinsel Fotoğrafı;
Her zaman yeni heyecanlar peşinde koşmalıyım. Enerjiğim. İlgi duyduğum sürece işleri bitiririm. Seçeneklerin hep bol olmasını isterim. Durağanlığın beni boğduğunu düşünüyorum. Rekabetçi olabilirim. Konuşmak, tasarlama, düşünmek benim için önemli. Bilgileri bağlayabilirim. Mutluluk ve özgürlük. Vaz geçemeyeceğim iki durum.
Tip 7’lerin Ayrılma Yönleri;
Bedensel ve ruhsal sınırlarının tehdit edilmesi ve zorlanmalar strese girmelerine neden olabilir. Bu durumlarda tip 1’in sağlıksız tavırlarını sergilerler. Odaklanma problemi çekerler. Her şeyi erteleme eğiliminde olurlar. Sorumluluktan kaçar, planlarına sadık kalmazlar. Dürtüsel ve denetim dışı davranırlar. Yüzeysel düşünmeye başlarlar. Bu durumdan sıkıntı çekerler. Suçluluk duymaya başlarlar. Esnekliklerini kaybederler, rasyonellikten uzaklaşırlar. Takıntılı ve tartışmacı olurlar. Keyfi hareketleri vardır. Zayıf ve kırılgan olurlar. Kin ve intikam duyguları görülebilir.
Tip 7’lerin Bütünleşme Yönelimleri;
Tip 5’in sağlıklı tutumlarını sergilediklerinde hayatı ciddiye alırlar. Hayatın zorlukları ile mücadele etmenin gereğini fark ederler. Bunun. İnsanı olgunlaştırdığını fark ederler. İç denetimin değerini anlar, sezgileri ön plana çıkar. Daha objektif ve serinkanlı olurlar.
Tip 7’lerin Güçlü Yanları;
Ortamı canlandıran, olumlu ve aktif insanlardır. Dost canlısıdır. Çok yönlüdür. Yeniliğe açık, deneyimi kovalayan kişilikleri iş süreçlerinde olumlu etkiler. Disiplinler arası bakışları ile sezgisel kişilikleri önemli performansların oluşmasına neden olur.
Tip 7’lerin Gelişime Açık Yönleri;
Sığ ve güdüsel olma tehlikesi ile hep karşı karşıyadırlar. Kendilerinden kaçma, güvensizlik, endişe, bilinçdışı dürtüler, yalnızlık duygusu yaşarlar Kişiliklerindeki bu durumu dengelemek zorundadırlar. Sal dürtüleri ile davrandıkları pek çok durum vardır. Hiperaktif tutumları kendilerine zarar verebilir. Patavatsız ve asi olabilirler. Sosyalleşme baskısı ile kendi benliklerinden uzaklaşabilirler.
Tip 7’lerin İçsel Şikayetleri;
Mükemmel bir insan olduğumu düşünüyorum ama bu yeteneklerimle arzu ettiklerim ve deneyimlediğim her şeye sahip olmam gerekir.
Tip 7’lerin En Temel Korkusu;
Mutsuz ve yoksun yaşamaktır. Mahrumiyetten korkarlar.
Tip 7’lerin En Temel Arzusu;
Heyecan düzeyini en üst noktada tutup mutluluğa kavuşma arzusundadır. İhtiyaçlarının devamlı karşılanmasını beklerler.
Yaşamın sınırsız, sonsuz bir bütün olduğunu düşünürler. Özgürlük ihtiyacı nedeniyle çoğu zaman otoritenin karşısındadır. Aksiyon, hareket ve aktivite arayışındadır.
Tip 7’lerin Ana Savunma Mekanizmaları;
Tehdit veya zorlanmayla karşılaştığında savaş ya da kaç savunma mekanizmasını çalıştırırlar. Bunun dışında bastırma, dışsallaştırma veya rol yaptıkları da görülebilir.
Egolarını bastırdıkları zaman iç boşluk hissi duyabilir. Güzel tecrübeler yaşayıp, kendilerini diğerlerine böyle ifade etmye çalışırlar. Seçenekler, planlar, olasılıklar, yeni düşünceler ikincil dürtüleridir.
Tip 7’lerin Tipik Bilişsel Yanlışları;
Zihinlerini sürekli kendileri ve yapacakları ile meşgul etmeleri onları bilişsel yanlışlara sürükleyebilir. Mutluluğu ve huzuru içinde araması gerekirken fırsatları bekleyebilir. Kendi tecrübelerinden uzaklaşır, tatmine ulaşması gecikir.
Acı duymak, mahzun olmak, olumsuz duyguları duyumsamak, seçimlerin kısıtlanması gibi durumlardan kaçınırlar. Bir aksiyondan diğerine geçerler bu da içlerinde boşluk hissi yaratır. Bilişsel hatalarını yendiğinde iç rehberini bulacak ve kendi kişiliğinin gücünü keşfedecektir.
Tip 7 Mizaca Sahip Ünlüler;
Nasuh Mahruki, Barış Manço, Orhan Veli,Benjamin Franklin, Cameron Diaz, Versace, Elton John, J.F.Kennedy, Leonardo da Vinci, Kıvanç Tatlıtuğ, Steven Spielberg
FİZİKSEL MERKEZLİ MİZAÇLAR
TİP 8
MYYDAN OKUYAN/ LİDER;
Sağlıklı/ Olağan Tip 8 Özellikleri;
Kararlı, inisiyatif kullanan ve irade sahibi kişilerdir. Fiziksel baskın, eylem odaklıdır. Doğruluk ve korumacılık önemlidir. Kendilerini savunmayı bilirler. İstedikleri şeylere karşı durabilirler. Buna güçleri vardır. Güçlerini başkalarının faydasına da kullanmak isterler. Yönlendiricidir. Çevrelerindeki insanları güvenli ortamda tutmak isterler. Görev bilinçleri yüksektir. Adillik peşinde koşarlar. İddialıdır, kendinden emindir. İstediklerini elde etmek için her şeyi yaparlar. Bunun için her yol mubahtır. Cesaretlidir. Gözü pektir. Fiziksel merkezin etkisiyle her an harekete geçmeye hazırdır. Meydan okumayı severler. Mücadeleleri rasyoneldir. Kaybetseler bile kincilik yapmazlar. İnatçıdır. Vericidirler. Korkusuzlukları kendilerine ve çevrelerine bir çok kapı açar. Vizyonları geniştir. En sağlıklı hallerinde yumuşama olur. Kibar ve uzlaşmaya açık olurlar. Açık yürekli ve fedakar yapıları vardır.
Ortalama Tip 8 Tavırları;
Bağımsız olmak isterler. Kendi kendine yetmek ve bunun üzerinden insanlardan saygı görmek. Bağımlı olmaktan kaçınır. Bu onları fazlaca sert gösterebilir. Çatışmacıdır. Güçlü görünmek için kendine yönelik eylemlerde bulunabilir. İç enerjisi yüksektir. Tutkuludur. Kendi kendine harekete geçer. Hak, adalet, eşitlik, şeref, cesaret, onur, iktidar ve güç gibi kavramlar önem taşır. Otorite elzemdir. Otoritenin kendilerinde olmasını isterler. İktidarını korumak için her şeyi yaparlar. Baskıcı olabilirler. Hükmedici olurlar, sözleri kural olur. Çalışkan ve performans sahibidir. Saygı, güç ve başarıyı hak ederek almak isterler. Risk almayı severler, plansız davrandıkları görülebilir. Hızlı karar verebilirler, kibirli olabilirler.
Sağlıksız Tip 8 Tutumları;
Gerginlik ve yoğun duyguları olduğunda verimliliği düşer. Zorlanır. Kızgınlık ve öfke duyar. Bu enerjileri boşaltma isteği duyar. Kavga eder, karşısındakini sindirmeye çalışır. İsteklerine ulaşamayınca ihanet duygusu ile yüzleşir ve sertleşirler. Bildiklerini okumaya başlarlar. Savaş açarlar. Eylemlerine sınır koymaz, kindarlaşırlar. Dışa dönüklükleri iyice artar. Baskın çıkmak isterler. Şiddet ve sahtekarlık yapabilirler. Suçluluk hissederler. İsyankar olurlar ve korkuturlar. Acımasız davranırlar.
Tip 8’lerin Güvenlik Noktası;
Güven noktasına tip 2 ile ulaşır. Daha empatik hale gelirler. Korumak, desteklemek onlar için daha önemli olur. Grup içinde olmayı severler. Hakim olmaz, grup üyesi olurlar. Yine de kendilerine muhtaç olunmasını arzularlar. Kapsayıcı ve şefkatli olurlar.
Tip 8’lerin Bütünleşme Yönleri;
Bütünleşme yolu tip 2’den geçer. Bütünleşme sürecine girdiğinde diğerlerinin daha iyi yaşam şartlarına kavuşması, hatta kendisi gibi olmasını ister. Hem adalet, hem eşitlik duygusu ile duygusal davranır. İyilik yapmaya, başkalarının tutumları ile ilgilenmeye, yardım etmeye yönelir. Acıya ve üzüntüye sempati duyar. Kazanma-kaybetme düşüncesi olmadan yapabileceklerini düşünmeye başlar. Kötü hırslardan uzaklaşır.
Tip 8’lerin Çocukluk Modelleri;
Çocuklu modellerinin gelişiminde aileden aldığı değerler önemli rol oynar. Ebeveynlerine karşı kararsızlık duyumsarlar. Annelerini denetim altına bile aldıkları görülür. 8 çocuğu güçlünün kazandığı zayıfın aşağılandığı bir algıya sahiptir. Mücadeleye dair duyarlıdır. Uzlaşma pek yoktur. Oyunda, okulda, evde, derste meydan okumaya hazırdır. Kaygısı denetimdir. Kararlı, girişken çocuklardır. Ön planda olmayı severler. Arkadaşları arasında liderdir. Varlıklarını her zaman hissettirirler. Kızgınlıklarını ve hoşnutsuzluklarını açık dille ifade ederler. Kendilerini ispat etmek isterler. Dik kafalı ve otoriterdirler. Güçlü rakiplerimi yenmek isterler. Kontrolsüz davrandıkları görülebilir. Kendilerini korumak için aşırıya kaçabilirler. Sorumluluk sahibidir. Duygusal ihtiyaçlarını bastırır. Korkunun kendisinden korkmamayı öğrenir.
Tip 8’lerin Zihinsel Fotoğrafı;
Haksızlığa dayanamam. Nerede haksızlık görsem düzeltmeye çalışırım. Bazen insanlarla fazla çatışıyorum. Bu bende stres yaratıyor. Zayıflıktan nefret ediyorum. Kırılganlık, belirsizlik ve bağlılıktan nefret ederim. Sevdiğim insanların yanında itibar kaybetmeye dayanamam. Cesaretli ve güçlüyüm. Benim için pek çok şey; ya hep ya hiçtir. Benliğim biraz karışık, çoğu zaman huzur arıyorum.
Tip 8’lerin Ayrılma Yönleri;
Fiziksel merkezli, mücadele eden, yarışan, çatışmalarda zorlandıklarında tip 5’lerin ortalama özelliklerini yansıtmaya başlarlar. Geri çekilirler. Zihinsel olarak eylemlerini planlarlar. Ani hareket etmekten kaçarlar. Güç mücadelelerine sırtını dner, içlerine kapanırlar. Ketum olurlar. İnsanlara güven duyguları azalabilir. Duygusal yakınlıktan kaçarlar. Öfkesini insanların yüzüne kusar. İntikam ve entrika peşinde olabilir. Stresi kronik olduğunda çökmeler görülür. Özgüvenleri altüst olur. Kendileri hakkında şüpheye düşebilirler. Sorgulamaya başlarlar ve korku duygusu ile baş başa kalırlar.
Tip 8’lerin Bütünleşme Yönü;
Bütünleşme yönü tip 2’lerin sağlıklı yönleri iledir. Korumak, kollamak. Verici olurlar. Güç yerini ilgiye bırakır. Kendileri hakkındaki olumsuz düşüncelerden arınırlar. Rahatlarlar ve duygularını daha rahat ifade ederler. Açık, cömert ve şefkatli olurlar.
Tip 8’lerin Güçlü Yönleri;
Çabuk eyleme geçen, kararlı insanlardır. Kendinden emindir. Adil tavırları vardır. Kararlıdır. Güçlüklerle sonuna kadar mücadele eder. Koruyucu, destekleyici, iddialı ve iradelidir. Cesurdur. Korku ile ilişkileri sınırlıdır. Net, dürüst ve doğru sözlüdür.
Tip 8’lerin Gelişime Açık Yönleri;
Her şeyi kazan-kaybet veya mücadele olarak görmeleri gelişmeleri gereken bir tutumdur. Kendilerini kanıtlamak, iktidar sahibi olmak ve konumlarını korumak isterler. Bu amaçla uğraşırken paylaşımcı olmaktan uzak, benmerkezci, talepkar, söz dinlemeyen, uzlaşmaz olabilirler. Tüm bu çerçeveler gelişmesi gereken konulardır. Aslında herkes gibi olmayı bırakıp kendisi olmaları gerekir. Her şeyin bir kazanma ya da kaybetme olmadığını anlamaları gerekir.
Tip 8’lerin İçsel Şikayetleri;
Ben her daim itibarımı korumak zorundayım. Bunu yapabilmek için elimden geleni yapıyorum. Eğer zayıflık gösterip izin verirsem herkes benden faydalanmaya kalkacak.
Tip 8’lerin En Temel Korkusu;
En büyük korkusu otoriteyi kaybetmek, denetim altına girmek ve başkaları tarafından zarar uğratılmaktır.
Tip 8’lerin En Temel Arzusu;
Güç alanını korumak, kimseyi oraya yaklaştırmamak, ister. Korkularını zayıflık ve kırılganlık kabul eder.
Tip 8’lerin Arayışı;
Güç ve denetim üzerine yoğunlaşır. Adil olmayan durumların ve haksızlıkların farkında olur. Bunu düzeltme çabasına girer. Hayatı dilediği gibi yaşama arzusundadır. Bunun için yaşamlarını kişiselleştirmeye çalışırlar. Liderliklerini ön plana çıkarma arayışında olurlar. İnsanları ortak hedefe yönlendiren, köprü kuran, güç ve enerjiyi bir araya getirip sinerji yaratan bir kişiye dönüşür.
Tip 8’lerin Ana Savunma Mekanizmaları;
Stres durumunda kimseye güvenmez. Herkesi ve her şeyi inkar edebilir. İlk savunma mekanizması inkardır. Kendileri hakkında şüpheye düştüklerinde , hayatı fazla sorguladıklarında kendilerini inkar ettiğini fark ederse bastırma mekanizmasını kullanabilir. Baskıcı savunma tarzına geri dönerse yer değiştirme söz konusu olur.
Tip 8’ler coşkuludur ve harekete geçmeye hazırdır. Ruhlarını baskılamaktansa dışa vurumcu yapıları sayesinde iç çatışmalardan uzak dururlar ve kendilerine güç sahibi olmak için evren inşa ederler.
Tip 8’lerin Bilişsel Yanlışları;
Tip 8’lerin kendileri ile ve yapacakları ile fazlaca meşgul olmaları onları bazı bilişsel hatalara sürükleyebilir. Bunun en önemlisi mutluluğu ve huzuru içinde araması gerekirken, fırsatları dışarıdan bekliyor olmasıdır.
İçgüdüsel hareket etme eğilimindedirler. Hızlı karar verir ve hemen uygulamaya koyar. Detaylardan hoşlanmazlar. İşler hangi şamada olursa olsun düzeltebileceklerini düşünürler. Giriştikleri eylemin sebep ve sonuçları hakkında bilmedikleri olabilir. Fiziksel olarak yüksek performans sergileyebilir.
Olumsuzluklardan hep biri sorumluymuş gibi davranırlar. İhanete uğramış , terk edilmiş hissedebilir. Hiddetlenir. İnsanlara baskın geldikçe bu durumdan haz alır. Tamamen kendine yetebileceği fikri üzerinden yanlışa düşer. Düşman ve kendisini sevmeyen gruplar yaratır. Çökme seviyesinde hareketsizleşir, içine kapanır, kinlenir, inkar eder, vazgeçer. Yalnızlaşsa da onların içsel gücü her zaman katalizör görevi görür. Farkına vardıklarında kendilerini toparlama eğilimine girerler.
Tip 8 Mizaca Sahip Ünlüler;
ATATÜRK, Alparslan Türkeş, Mehmet Akif Ersoy, Necmettin Erbakan, Recep Tayyip Erdoğan, Ali Şen, Aziz Yıldırım, Ernest Hemingway, Frank Sinatra, Pablo Picasso, Orhan Gencebay, İbrahim Tatlıses, Sean Connersy
TİP 9
BARIŞÇI / UZLAŞMACI;
Sağlıklı/Olağan Tip 9 Özellikleri;
Duygularını dengeleyen, özdenetimi ve tepkilerinin farkında olan, nerede nasıl davranacağını bilen, insanlarla uyum içinde olan bir mizaçtan bahsediyoruz. Sevgi dolu, alçakgönüllü ve güven vericidir. Farklılıklara saygı gösterir. İnsanlara karşı toleranslıdır. Yargılamadan kabul eder. Gerek iş gerek özel hayatlarında gerginlik yaratmaktan uzaktırlar. Negatif rekabetten öte pozitif olanın peşinde koşarlar. İş birliğine açıktır. En dezavantajlı durumu ise grup içinde hiçbir şeye ses çıkarmıyor olmasıdır. Daha verimli olabilmek için fazla beklenti içinde olmamalı, baskıcı olmadan, yeterince zaman tanıyarak, çatışmaya girmeden sakin kalmaları gerekebilir. Tavırlarını sürekli gözden geçirdikleri için dengeli bir kişilikleri vardır. Duygularını bastırmaktan da aşırıya kaçmaktan da kaçınır. Fiziksel merkezli olmalarına rağmen farkındalıkları yüksektir. Olumlu ve olumsuz durumlara bakar sonra karar vererek davranırlar. Olayları doğal akışına bırakırlar. Samimi, doğruda, içten tavırları vardır. Sakindirler. Sağlıklı yaşamak gibi bir amaçları vardır. Gerçek bir sukünet içinde hayatlarından son derece memnuniyetleri vardır. Kendilerini otonom ve tatmin olmuş hisseder. Hem kendi içinde uyumludur hem de derin ilişkiler kurabilir. Canlı, uyanık, gerçekçi ve başkalarına karşı teyakkuzdadır. Bağlantıda ve hayatla gerçek bir uyum içinde olan bir ruh. Katalizör tiplerdir.
Ortalama Tip 9 Tavırları;
Arkadaş canlısı, teskin edici ve olumlu kişilerdir. Yeniliklere açıktır. Sebatkar ve sabırlıdır. Çatışmadan kaçma motivasyonunda olduklarından yavaş yavaş gerilme korkusuyla karşılaşırlar. Aşırı mütevazi olurlar ve başkaları ne der? Motivasyonuna kapılırlar. Kendilerini yeniden tasarlamak onlarda gerilim yaratır. Farkındalıkları yüksek olduğu için gerilme düzeyinin artması muhtemeldir. Böyle olunca iç dirençleri oluşur. İnatçı ve tavizsizmiş gibi görülmelerine neden olur. Bu durumda içlerine kapanabilirler. Çekinik tavırlar sergilerler, üşengeç olurlar. Değişimden uzaklaşırlar. Aile içinde sorunlar yaşamaya başlarlar. Arzularını törpülerler, ihtiyaçları azalır.
Sağlıksız Tip 9 Tutumları;
Bu seviyede genellikle öğrenilmiş çaresizlik hakimdir. Özgüvenleri azalır, yetersizlik hissedebilir. Kendilerini başarısız ve beceriksiz görmeye başlarlar. Bu durumu kontrol edemeyeceği endişesi ile edilgenleşir. Çaba göstermez. Öfkelenir. Öfkesinden kaçmak için onu bastırmaya çalışır. Reddetmeye çalışır. Bu onları zihinsel, duygusal ve fiziksel olarak yorar. İnsanlarla ilişkileri bozulur, üretgenlikleri düşer.
Özgüvenleri azalır, depresyona yatkın olurlar. Onlara yardım etmeye çalışan insanlara karşı tepkili ve kızgın olurlar. Kişilik bölünmeleri gerçekleşebilir. Hatta kişiliksizleşebilirler.
Tip 9’ların Güvenlik Noktası:
Tip 3’ün başarı odaklı ve motivatör mizacından geçer. Daha enerjik bir hale bürünürler. Pratik davranırlar. Kabul görmek isterler. Saygı ve takdir görmek ve her durumda ilişkisini sürdürmek ister. İlgi ve imaj odaklı olur. Bu durum narsistik eğilimlere yönelebilir. Daha verimli olurlar.
Tip 9’ların Bütünleşme Yönelimleri;
Bütünleşme yolunda ortalama bir tip 3 gibi davranır. Azimli olur. Zorluklardan kurtulmaya çalışır. Benlik hisleri gelişir. Kişisel gelişimin önemini kavrar. Zamanın değerinin farkına varır. İddialı olur. İçsel motivasyonları gelişir. Bağımsızlaşır. Bilinçleri gelişir.
Tip 9’ların Çocukluk Modelleri;
Dünyanın zor, sorumlulukları ağır, iddialı ve talep edici bir yer olduğunu düşünürler. Bir çok şey bu çocukların üstüne üstüne gelecektir. Önemsenmediklerini düşünürler. Önceliklerinin ihmal edildiğini düşünürler. Bu nedenle kontrollü bir tiptir. Onların davrandığı gibi davranma eğilimindedir. Her iki ebeveynine de bağlı olurlar. Başkalarının onları kabul etmesini önemserler. Herkese iyi görünmeye çalışırlar. Çatışmaktan ve gerilmekten kaçarlar. Küs kalmak istemezler. Tembelleşebilirler. Karar vermekte zorlanabilirler. Erteleme eğiliminde olabilirler. Baskı gördüklerini, ailelerinin sürekli bir şeyler talep ettiğini düşünebilirler. Genelde yumuşak olsa da bazen endişeli olurlar. İfadeleri sert ve inatçı olabilirler. Zorlandıklarında birine sığınma eğilimindedirler. Bu durumda fiziksel olarak geri çekilirler.
Tip 9’ların Zihinsel Fotoğrafları;
İnsanlar üzerinde iyi bir izlenim bırakmam gerekiyor. Çatışmalardan nefret ediyorum. Ortamda olumlu bir enerji varsa kendimi buna kanalize edebilirim. Rekabetçi değilim. Hırsım da yok. İnsanlara destek olmaktan ve empati kurmaktan haz alıyorum. Uyum içinde ve huzur içinde olmak en büyük arzum. Farklılıklara açığım. Herkese koşulsuz şartsız eşit davranırım. Fazla hareket beni zorluyor. Tutarlı bir insan ve tutarlı bir hayat istiyorum. Zaman zaman karar almakta zorlanıyorum.
Tip 9’ların Ayrılma Yönleri;
Tip 9’lar kurtarıcıdır. İniş çıkışları , tutarsızlıkları fazla değildir. Ancak Tip 9’lara doğrudan davranıldığında, talepkar olduğunda hayatlarınındaki mevcut düzenin , uyumun kaybolabileceğini düşünürler. Bu durumda bağışıklıklarını kaybederler. Rahatsız edici durumlarda gerginleşirler, endişelenir ve huzursuzlaşırlar. Tip 6’nın özelliklerini sergilemeye başlarlar. Kötümserleşirler, tepkisel davranabilirler. Münakaşacı olurlar. Gereksiz şüphelere kapılırlar. İçsel olarak rahatsız yaşarlar, inkar ederler. İçinde oldukları gruptan uzaklaşırlar, ayrılırlar. Sağlıksız tarafa düşerse, iğneleyici olur, korkuya kapılır, paronaya gibi davranışlar sergiler, kendine zarar verebilir, rasyonelliklerini kaybederler.
Tip 9’ların Gelişim Yönü;
Tip 9’lar tevazu sahibi ve çekingen insanlardır. Sakin, verici, empatik, huzurlu tavırları sosyal çevrelerinde güven duygusu yaratır. Diğer taraftan diğer kişiler fazla ön plana çıkarsa kendi potansiyelinden ödün verdiğini düşünen tip 9’ların harekete geçirecek nokta tip 3’ten geçer. Böylece kendi isteklerini ön plana alabilirler. Kişiliklerini net olarak ortaya koyarlar. Bilinçli ve rekabetçi olurlar. Pratik düşünürler. Bağımsızlıklarına düşkün olurlar. Sübjektif dünyadan objektif dünyaya geçerler.
Tip 9’ların Güçlü Yönleri;
Düzenli ve istikrarlı kişilerdir. İyimserlikleri ve olumlu yanları ile sosyal ortamlara büyük değer katarlar. Dengelidirler, hoşgörülüdürler, sabırlı ve sebatkardırlar. Yargılamazlar. Duygudaştırlar. İç istikrarları güçlüdür. Diğerlerinin isteklerini kendi isteklerinin önüne koyabilirler.
Tip 9’ların Gelişime Açık Yönleri;
Eylemden uzaktır, üşengeçtir. Harekete geçmek için her zaman dış kaynak arar. Nu onları iddiasız yapabilir. Unutkan ve dalgınlıkları ilgilenmeleri gerek bir durumdur. En gelişime açık yönleri ise kararsızlıklarıdır.
Tip 9’ların İçsel Şikayetleri;
Ben yaşadığım hayatı seviyorum, fazlasına ne gerek var ki. İnsanların beni değişmem için çok fazla zorladıklarını düşünüyorum.
Tip 9’ların Temel Korkusu;
Huzurunun kaybolması, düzeninin bozulması, yaşam ortamından ayrı kalmak ya da hayatının bölük pörçük olmadı.
Tip 9’ların En Temel Arzusu:
Sonsuz bir iç huzuru ve tam bir birey olmak.
Tip 9’ların Arayışı;
Bir insanın dünü ile bugünü arasındaki çatışma en çok yarınını etkiler. Tip 9 bu çatışmadan kaçmak ister. Olanı olduğu gibi kabul etmek benlik duyguları için önemlidir. Tamlık ve bütünlük peşinde koşarlar. Uyum ve istikrarla kendi hayatları ile barışık olmak isterler.
Tip 9’ların Ana Savunma Mekanizmaları:
İnkar, uzaklaşma, bastırma ve yok saymadır.
İkincil dürtüleri; Onaylanmak, kabul görmek, desteklenmek ve beğenilmektir.
Tip 9’ların Tipik Bilişsel Yanlışları:
Belli bir tavır takınmak zorunda hissetmesiyle ilgilidir. Birine hayır demekten çekinir. Sürekli başkalarının isteklerini yerine getiren tip 9 gerçek benliği ile bağını kaybeder. Kendi katkılarını küçümserler. Bu da yaşam enerjilerini düşürür. Huzur ve sükuneti yanlış yerde aradığını gösterir.
Rahat bırakılmak isterler. Üçlü ilişkilerde sadelik peşindedir. Kendi kişiliğinden ödün veren biri olduğu için güçlü ve hırslı insanlarla karşılaştıklarında onlarla özdeşleşirler.
Üşengeçlik temel takıntılarından biridir. Hayallerin güvenli ortamında kalıp hayatın gerçekliğinden uzaklaşmaya çalışır.
Sağlıksız hallerinde tembelleşir, sorumluluk almaktan uzaklaşır. Bu da iç çatışma yaşamasına neden olur. Alınganlık moduna geçebilir.
Tip 9 Mizaca Sahip Ünlüler:
Dalai Lama, Sakıp Sabancı, Mehmet Ali Birand, Türkan Şoray, Abraham Lincoln, Barack Obama, Bülent Ecevit, Deniz Seki, Keanu Reeves,Nejat İşler , Kraliçe II. Elizabeth,Zerrin Özer, Yıldız Tilbe
TİP 1
MÜKEMMELİYETÇİ / REFORMCU:
Sağlıklı/ Olağan Tip 1 Özellikleri;
Prensipli olmak tip 1 için önemlidir. Neyi nerede nasıl yapacağı hakkında hep bir fikri vardır. Objektiftir. Dengelidir. Hedefleri vardır. Misyon insanıdır. İdeal olanın peşindedir. Kişisel inançları önemlidir. Tedbirlidir. Yüksek etik değer vardır. Dürüsttür, adil olmaya çalışır. Kişisel denetimleri güçlüdür. İyi-kötü doğru-yanlış konusunda her zaman dikkatlidir. Öz disiplin sahibidir. Kaynaklarını verimli kullanır. Kontrollü olmaları kriz anında onlara avantaj sağlar. Merhametlidir, fazilet sahibidir. Bilge tavırları ve öncelikleri vardır. Sağlıklı olduğunda hatalarını olduğu gibi kabul eder. Maneviyata önem veren, asil insanlardır.
Ortalama Tip 1 Tavırları;
Hep haklı olmak isterler ve öyle olduklarını düşünürler. Yüksek standartları olduğu için etrafta hep hata görürler. Sosyal anlamda tip 1’ler zorlar çünkü eleştireldir. Her şeyi ve herkesi düzeltmek ister. Büyük küçük her şeye reformcu düşünceler geliştirirler. Fazla ebeveyn tavırlar takınabilir, sinir bozucudur. Detaycıdır, tedbirlidir. Saptamak, araştırmak, rasyonel olmak, sistematik davranmak, tutarlı olmak ister Her şey bir an önce bitsin ister. Fikirlerine değer verilmesi çok önemlidir. Onlara karşı adil ve saygılı davranmak gerekir. Dava adamıdır. O nedenle savunmayı kalpten yaparlar. Bu tavırlarla karşılaşmadıklarında hayal kırıklığına uğrarlar. Bu durumda mesafeli, incelikten uzak, sabit fikirli olabilirler. Israrcı olurlar.
Sağlıksız tip 9 Tutumları:
Sağlıksız durumlarda tizi, mükemmeliyetçi, kusursuz, gergin, kızgın, sinirli, takıntılı, işkolik olabilir. Duygularını ve güdülerini kontrol altına almak için büyük çaba sarf ederler. Kendilerine karşı sert olur. Yargıları çok serttir. Onun haklı olması diğerlerinde baskı yaratır. Tavizsiz ve tehditkar olabilir. Dar görüşlüdürler. Çok hata yapmalarına rağmen başkalarının hatalarına karşı obsesiftir. Sağlıksız tip 1 kazanmak ve gelişmekten ziyade statükoyu korumak peşindedir. Köşelidir. İnatçıdır. Bir eylemin ne olduğundan ziyade nasıl yapılacağına odaklanırlar. Eylem halindeyken diğer insanların duygularını pek düşünmezler. Esneklikten uzaklaşır, önyargılı olurlar. Öfkeli, takıntılı ve baskıcı olurlar. Uygun olmadığını düşündüğü bir hareketi kendine saldırı ve hakaret olarak algılar.. Böyle bir durumda tutarlı ve uzlaşmacı davranmak fayda vardır. İleri safhalarında psikosomatik davranışlar sergileyebilirler. Kızgındır. Diğer insanlara karşı kınayıcı. Cezalandırıcı tavırları görülür.
Tip 1’lerin Güvenlik Noktası:
Enneagramın tip 7 noktasından geçer. Güvende olduğunda doğallaşır. Spontane davranışlar sergiler. İyimser ve heyecanlı olurlar. Yargılayıcı tavırları törpülenir. Kendilerini kabul ederler. Esnek, açık fikirli, mizah yapabilen yüksek enerjili olurlar. Kendilerine ve diğer her şeye odaklanırlar. Sorunun kaynağını görüp çok farklı çözümler üretirler. Kesinlikle daha canlı ve neşeli olurlar. Farklı deneyimlerin peşinden koşarlar. İnsanlarla vakit geçirmekten hoşlanırlar ve çok yönlü olurlar.
Tip 1’lerin Bütünleşme Yönleri;
Tip 7’nin özelliklerini sergilemekten geçer. Bu durumda enerjileri yüksek olur. Güzelliklerinin farkında olurlar. Doğanın güzelliklerini de gözünden kaçırmaz. Başkalarının göremediği ayrıntıları yakalar. Birçok şeyi oluruna bırakırlar. Dünyayı mükemmel bir yer haline getirme istekleri törpülenir. Pozitif olurlar ve sorunlara pratik çözümler bulurlar. Yeni yemekler, aktiviteler, işler denemekten kaçınmazlar. Takım çalışmasında yaratıcı yöntemlerle herkesin eşit katılımını sağlar. Liderlik pozisyonunda insanların kendilerini ifade etmelerine alan açar. Kasvetleri azalır. İletişim yeteneklerinde artış görülür.
Tip 1’lerin Çocukluk Modelleri;
Çocukluğunda iyimser olmak ve iyi olmak vardır. Düzenli ve usludur. Diğerlerinin gözünde nasıl göründüklerine önem verirler. Doğru olmaya çalışırlar. Çocukluk örüntülerinde hata yapmaktan kaçınma vardır. Eleştirililer ve çocukluktan itibaren sorgulamaya başlarlar. Genellikle baba figürü ile bağlantıyı kaybetmişlerdir. Onun yerine babalarının seslerini içselleştirmiştir. Özellikle baskıcı ebeveynlerle yüksek standartlar tip 1 çocukların gelişimde önemli bir rol oynar. Aile öykülerinde yetersiz rehberlik alma söz konusudur. Y kendileri yetersiz rehberlik aldıklarını düşünürler ya da desteksiz olduğunu düşünürler. Aşırı disipline edilmeye çalışılırsa zorlanırlar. Bunun üzerine kendi normlarını belirlerler. Artık kendi düzenleri ve kuralları vardır. Ailenin bile buna uymasını beklerler. İçsel motivasyonları kimsenin onlarda hata bulamaması üzerinedir.
Tip 1’lerin Zihinsel Fotoğrafları;
Çoğu zaman bir işi yapmanın tek bir yolu olduğunu düşünürüm. Herkes bana uyarsa işler daha yolunda gidecektir. Prensipliyim ve ideallerim ar. Düzenin dengeli bir hayat için birincil şart olduğuna inanıyorum. Tüm detayları bilmek her şeyi kontrol etmemi kolaylaştırır. Kendimi sıklıkla eleştiriyorum. İnsanların ne düşündüğü benim için her zaman önemlidir. Hayatımda bir şeyler çok değişsin istemiyorum. İstediklerim olmadığında ya da insanların beceriksizlikleri beni öfkelendiriyor.
Tip 1’lerin Ayrılma Yönleri;
Ayrılma yönleri tip 4’ten geçer. Böyle olduğunda içe dönük tavırlar sergilerler. Yanlış anlaşıldıklarını düşünürler. Stres yaratan bir durumdur. Kendi doğru yollarını çizerler. Aksiliklerle karşılaştığında ısrarcı olurlar. Tip 4’e yaklaştıkça duygusal olarak baskı hissederler. İlerleyen dönemlerde duygusal çöküntü bahsedebiliriz. Başkalarını suçlarlar, kendilerine acırlar. Yardım istemekten çekinirler. Çabuk öfkelenirler, kıskançlaşırlar. Kendilerini yetersiz hissetmeye başlarlar. Kendilerine karşı eleştirel ve yıpratıcı olurlar. Birilerinin onları kurtarmasını da bekledikleri olur.
Tip 1’lerin gelişim Yönü;
Hem mükemmeliyetçi hem huzurlu bir insan bulmak zordur. Mükemmelliğin getirdiği rekabet iç huzurun kaçmasına neden olur. Sürekli telaşlı, endişeli, rekabetçi olmak, koşuşturma içinde olmak mükemmelliğe ulaşma çabasıdır. Oysaki insanın ruhunu o kadar hapsetmemesi gerekir. Tip 7 ye yaklaşırsa içsel olarak rahatlayabilir. Bu noktada enerji patlaması yaşarlar, şevkli olurlar. İsteklerini ön plana çıkarırlar. İnsanlara yaklaşırlar. İletişim yeteneklerini geliştirler. İyimser olurlar, endişelerden uzaklaşırlar.
Tip 1’lerin Güçlü Yanları:
Düzenli, disiplinli insanlardır. Etik, sosyal değerler anahtar kavramlarıdır. İdealisttirler. Eleştirel tarafları aşırıya kaçmadıkları sürece grup aklı vazifesi görür. Geliştirici ve kurucu olma gibi özellikleri vardır. Planlıdır. Vizyonerdir. Vicdanlıdır. İşleri doğru yapar.
Tip 1’lerin Gelişime Açık Yönleri;
Kılı kırk yarar, adaleti teraziyle dağıtırlar. Normlara takılırlarsa işin ruhunu kaçırırlar. Çok çalışıp işin özünü kaçırırlar. Yorumsuz ve kararsız kalabilirler. Takıntılı olurlar. Böyle durumlarda dürüstlükleri pek işe yaramaz. İşleri ertelemek zorunda kalırlar. Kendileri hariç herkes kusurlu, sorumsuz hatta beceriksizdir. Egolarının zaman zaman fazla kabarması söz konusudur. İnsanlara kızarlar, öfkelenirler.
Tip 1’lerin İçsel Şikayetleri;
Bir karar vermek gerektiğinde dönüp kendime bakarım. Eleştiririm. Acaba hata yaptım mı diye? Bu yüzden haklı olduğum konu o kadar çok oluyor ki. İnsanlar benim söylediğim şekilde davransalar her şey o KADAR İYİ OLACAK Kİ….
Tip 1’lerin En Büyük Korkusu:
Doğruyu görememekten, yanlışa yönelmekten çok korkuyorum. Bu beni kötü ya da adaletsiz biri yapabilir. Beni ahlaksız gösterebilir. Bu duruma düşmekten geçekten çok korkarım.
Tip 1’lerin En Büyük Arzusu:
Sıfır hataya ulaşmak, her durumda doğru davranmak isterler. Bunun onları tam bir birey ve iyi bir insan yapacağına inanırlar.
Tip 1’lerin Arayışı:
Asla hata yapmak ve kontrollerini kaybetmek istemezler. Doğruluk, dürüstlük ve gelişim arayışındadır. Kendilerinin ve başkalarının yaşamlarını daha yaşanabilir biçime sokma arayışındadırlar. Bunun için sorumluluk alırlar.
Tip 1’lerin Ana Savunma Mekanizmaları:
Öfkeleri sürekli yansıtmamaya çalışırlar. Mükemmel olma çabaları en derinde aslında kendilerini eleştiri ve yargılardan koruma çabasıdır. Bu da içsel huzursuzluk yaşatır. Bu durumda yer değiştirme, bastırma ve tepki verme mekanizmalarını kullanırlar.
Temel motivasyonları daha iyisini yapmak, daha düzgün olmaktır. Neyin doğru neyin yanlış olduğunu içgüdüsel olarak bilebiliyorlar. İşlerine fazla zaman ayırdıkları için ailelerini ihmal edebilirler. Eleştirilmemek için kusursuz davranmaya çalışırlar. Tıkanırlar Kaygılanırlar.
Tip 1’lerin Bilişsel Yanlışları:
En temelde püriven ahlakları gelir. Bu adaleti öyle çok abartmışlardır ki en büyük bilişsel yanlışları buna dayanır. Gerçek dışı ve yüksek standartlara herkesin uymasını beklerler. Bu kişiler başkalarına iş veremezler, yaptıklarını beğenmezler.
Planlarına uyamadığında rahatsız olurlar. Buna rağmen dürtülerini kontrol etmeye çalışırlar Karar vermede güçlük çekerler. Yanlış seçim yapmayı başarısızlıkla bir tutar. Hata yapmaktan aşırı derece kaçarlar. Kaygıları arttıkça temel arzularından vazgeçmeye başlarlar.
Tip 1 Mizaca Sahip Ünlüler:
Bach, Cihan Ünal, Deniz Baykal, İsmet İnönü, Vehbi Koç, Zeki Müren, Ajda Pekkan, Bülent Ersoy, Fazıl Say, Hillary Clinton, Meryl Streep, Murathan Mungan, Orhan Pamuk
Türk İnsanının Enneagramı mı?
% 70’i sırasıyla 8,9,1 ve 2 olarak görülmüştür.
